Otrzymanie darowizny rodzi w niektórych przypadkach obowiązek podatkowy dla osoby, która ją przyjęła. Zazwyczaj darowizny przekazane w trakcie roku podatkowego odliczane są dopiero w zeznaniu rocznym, po spełnieniu określonych warunków i zachowując ustalone limity odliczeń. W obrocie gospodarczym pomiędzy przedsiębiorcami podstawową rolę odgrywa sprzedaż towarów. Zdarzają się jednak sytuacje, że podatnicy przekazują swoje produkty na podstawie darowizny, a więc w sposób nieodpłatny. Czy w takim przypadku mają oni obowiązek rozliczenia się z podatku VAT z fiskusem? Poznajmy szczegóły.
Darowizna – definicja
Darowizna jest formą umowy, na podstawie której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swojego majątku. Oznacza to, że darczyńca nie może mieć żadnych korzyści materialnych wynikających z przekazania pieniędzy lub składników majątku.
Darczyńcą może być:
- osoba fizyczna,
- osoba prawna (firmy, spółki itd.).
Sposoby odliczenia darowizny
Zgodnie z ogólną zasadą, przedsiębiorcy dokonujący darowizn (pieniężnych lub rzeczowych) nie mają możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Darowizna może jednak zmniejszyć zobowiązanie na rzecz urzędu skarbowego jako:
- Ulga w postaci odliczenia od dochodu lub przychodu – można z niej skorzystać w zeznaniu rocznym
- Koszt uzyskania przychodu – w szczególnym przypadku, gdy przedmiotem darowizny są wytworzone lub nabyte produkty spożywcze, przekazane organizacjom pożytku publicznego wyłącznie na cele działalności charytatywnej tych organizacji.
Odliczeń dokonuje się w zeznaniu podatkowym:
- w poz. 105 lub 106 deklaracji PIT 37 lub
- w poz. 159 lub 160 deklaracji PIT 36 lub
- w poz. 71 deklaracji PIT 28
a także w dołączonej do nich informacji PIT/O w poz. 11-18. W części D tego załącznika podaje się również dane obdarowanego oraz wysokość dokonanej na jego rzecz darowizny.
Czy darowiznę można odliczyć od podatku?
Nie wszystkie darowizny są traktowane jako ulgi podatkowe. Wśród uwzględnianych (odliczanych) w zeznaniu rocznym są m.in. te na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP), np. fundacji. Są one przekazywane na cele takie jak działalność charytatywna, ochrona zdrowia, działalność na rzecz ochrony praw dziecka, pomoc społeczna, działalność na rzecz osób z niepełnosprawnością itp. Darowizna, którą chcemy odliczyć od kwoty podatku musi spełniać określone kryteria:
- od podstawy opodatkowania można odliczyć darowizny w kwocie nie wyższej niż 6% uzyskanego dochodu,
- darowizna finansowa musi być udokumentowana potwierdzeniem wpłaty na rachunek bankowy fundacji,
- w przypadku rzeczy lub usług niezbędny jest dokument potwierdzający darowiznę oraz potwierdzający wydatki związane z darowizną.
Darowizny zwolnione z podatku VAT
Przepisy podatkowe przewidują szczególne sytuacje, gdy od przekazanych towarów nie trzeba płacić VAT. Aby tak się stało darowizna musi spełnić trzy warunki:
- przedmiotem darowizny są produkty spożywcze, ale z wyjątkiem napojów alkoholowych,
- przedsiębiorca jest producentem tych produktów,
- obdarowany to instytucja posiadająca status organizacji pożytku publicznego, a darowizna jest przeznaczona na cele charytatywne.
Dokumentowanie darowizny
Zgodnie z przepisami ustawy VAT obowiązującymi przed 1 stycznia 2014 r. czynność dokonania darowizny musiała być obowiązkowo udokumentowana fakturą wewnętrzną. Obecne brzmienie przepisów ustawy nie przewiduje już konieczności wystawiania faktur wewnętrznych. Oznacza to, że przedsiębiorca posiada dowolność co do udokumentowania przekazanej darowizny, może to uczynić zarówno za pomocą faktury wewnętrznej, jak i przykładowo noty księgowej.
Niezgłoszona darowizna
Jeśli zapomnisz zgłosić darowiznę w urzędzie skarbowym, fiskus potraktuje to jako oszustwo. Grozi ci opodatkowanie karną 20 proc. stawką podatku. Urząd skarbowy ukarze cię, jeśli informacja o niezgłoszonej darowiźnie wyjdzie na jaw w trakcie kontroli firmy.