Według Ustawy o rachunkowości, przyjmujemy środek trwały do ewidencji według wartości początkowej, za którą przyjmujemy koszt wytworzenia bądź cenę nabycia. Przepisy nakładają na przedsiębiorców obowiązek dokonywania aktualizacji wyceny. Aktualizacja dokonywana jest poprzez odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe. Ustalona, w wyniku aktualizacji wyceny, wartość księgowa netto środka trwałego nie powinna być wyższa od jego wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie jego dalszego używania jest ekonomicznie uzasadnione. Kiedy i na jakiej podstawie należy aktualizować wartość środków trwałych? Przeczytaj i dowiedz się więcej!
Środki trwałe definicja
Składniki majątku zaliczane do środków trwałych to budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu i inne przedmioty stanowiące własność lub współwłasność podatnika, które zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie i są kompletne i zdatne do użytku w dniu przekazania ich do użytkowania, a ich przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż rok. Dodatkowo składniki te muszą być wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
Wartość początkowa środków trwałych
Przedsiębiorca nabywający środek trwały zobowiązany jest do sklasyfikowania składnika majątku i ustalenia wartości początkowej środka trwałego. W zależności od tego, czy składnik majątku został kupiony, wytworzony czy przekazany w drodze darowizny, wartość początkowa ustalana jest w różny sposób, określony w art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W przypadku zakupu, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. Za koszt wytworzenia, uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych.
Aktualizacja wyceny środków trwałych
Aktualizacja wyceny środków trwałych to rozwiązanie, które ma umożliwić urealnienie początkowej wartości środków trwałych i ich umorzenia, ujętych w księgach rachunkowych, które stały się nierealne na skutek inflacji. Polega ona na przeliczeniu wykazanej w ewidencji księgowej wartości brutto oraz wartości umorzenia poszczególnych środków trwałych, z zastosowaniem odpowiednich wskaźników przeliczeniowych, określonych jednolicie dla wszystkich podmiotów gospodarczych i o jej przeprowadzeniu rozstrzygają przepisy ustawowe.
Zgodnie z art. 22o ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych aktualizacja wyceny środków trwałych następuje bowiem na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów, jeżeli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów w roku przekroczy 10%.
Aktualizacja środków trwałych ma miejsce w przypadku:
- Zarządzenia przez ministra finansów, gdy wartość ewidencyjna poszczególnych grup środków trwałych odbiega w istotny sposób od ich aktualnej wartości rynkowej- aktualizacji dokonuje się na dzień określony w przepisie,
- Zmiany formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego- aktualizacji dokonuje się na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej.
Trwała utrata wartości środka trwałego
Aktualizacja wyceny środków trwałych może doprowadzić do trwałej utraty wartości środka trwałego. Jednostki zobowiązane są do oceny motywów do stwierdzenia utraty wartości:
- wzrost rynkowych stóp procentowych;
- wzrost wskaźników zwrotu z inwestycji;
- fizyczne uszkodzenie składnika środku trwałego;
- wartość rynkowa jest niższa od tej jaką można byłoby się spodziewać biorąc pod uwagę zwykły czas użytkowania (można ją ustalić poprzez kosztorys przyszłych wydatków i zdyskontowanie ich).
W myśl wyżej wymienionych przykładów jednostki mogą dokonać aktualizacji, jeżeli wartość netto jest wyższa od jego ceny sprzedaży netto. Środek trwały, u którego stwierdzono trwałą utratę wartości, zmienia swoje przeznaczenie. Zjawisko to następuje na skutek innowacji lub zmiany technologii produkcji.