W polskim prawie istnieje instytucja upadłości konsumenckiej. Jest ona czymś innym niż upadłość przedsiębiorstwa. Inne są jej cele i nieco inny przebieg. Warto wiedzieć, kiedy może ona zostać ogłoszona, jakie są ku temu przesłanki i jakie skutki za sobą pociąga.
Cel upadłości konsumenckiej
W odróżnieniu do upadłości przedsiębiorstwa, celem upadłości konsumenckiej jest nie tylko zaspokojenie roszczeń wobec wierzycieli, ale również doprowadzenie do oddłużenia rzetelnego dłużnika. Oczywiście, ogłoszenie upadłości nie powoduje, że długi przestają istnieć. Celem takiego działania jest jedynie takie rozłożenie spłat w czasie, by konsument mógł uregulować swoje zobowiązania zapewniając jednocześnie byt sobie i swojej rodzinie. W czasie sądowego postępowania, które ma na celu ogłoszenie upadłości konsumenckiej, sąd może zadecydować o umorzeniu części długów. Nie doprowadzi jednak do umorzenia wszystkich zobowiązań.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest swego rodzaju przywilejem. Obwarowane jest to licznymi warunkami, na które konsument musi się zgodzić. Jest to więc postępowanie dobrowolne. To również odróżnia je od ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy. Ten ma obowiązek złożyć odpowiedni wniosek, gdy zostaną spełnione określone przepisami ustawy przesłanki. W przeciwnym razie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Konsument takiego obowiązku nie ma. Co więcej, zgodnie z przepisami, z tego prawa czy przywileju skorzystać może nawet kilka razy w ciągu swojego życia. Taką możliwość zyskuje bowiem raz na dziesięć lat.
Ograniczenia możliwości ogłoszenia upadłości
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe niezależnie od stanu majątku konsumenta. Nawet jeżeli jego dobra materialne w postaci nieruchomości i ruchomości trwałych nie wystarczą na zaspokojenie nawet kosztów postępowania upadłościowego, to i tak może zostać ono przeprowadzone łącznie z procedurą oddłużania konsumenta. W przypadku upadłości przedsiębiorcy, takiej możliwości nie ma. Jeżeli majątek przedsiębiorcy jest zbyt mały by pokryć koszty postępowania i zaspokoić w znacznym stopniu roszczenia wierzycieli, sąd odrzuci wniosek o ogłoszenie upadłości i nie rozpocznie procedury oddłużania.
Zabezpieczenie socjalne dla konsumenta ogłaszającego upadłość
Bardzo istotnym elementem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest zabezpieczenie mu kwoty niezbędnej do uiszczania opłat najmu lokalu mieszkalnego i związanych z tym opłat. To jeden z celów wszczęcia postępowania upadłościowego. Zadłużony konsument, który nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań może utracić wszystko, co stanowi materialne zabezpieczenie lub może pozwolić na pokrycie jego długów. W efekcie może stracić cały majątek. Rozpoczynając postępowanie upadłościowe zabezpiecza sobie i swojej rodzinie dach nad głową oraz środki na zapewnienie bytu. To znaczne ułatwienie, jeżeli chodzi o późniejszy proces oddłużania, ponieważ zabezpieczone kwoty nie mogą zostać uwzględnione w procesie ustalania harmonogramu spłat zobowiązań dłużnika. Co więcej, jeżeli dłużnik wywiąże się rzetelnie ze swojego planu spłat, ale pewne zaległości nadal nie będą uregulowane (co może się zdarzyć), to sąd może warunkowo umorzyć pozostałe do spłaty należności z tytułu tego, że dłużnik wywiązał się z nałożonych na niego obowiązków i realizował narzucone mu wpłaty.
Czy można przerwać postępowanie upadłościowe
Oczywiście postępowanie, którego celem jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej można przerwać, ale jest to dla konsumenta rozwiązanie niekorzystne i nieopłacalne, jest więc traktowane w charakterze sankcji. Trzeba bowiem sobie zdawać sprawę, że takie rozwiązanie służy przede wszystkim dłużnikowi, nie jego wierzycielom.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to rozwiązanie, które pozwala dłużnikowi uporać się z zobowiązaniami, które w danym momencie przerosły jego możliwości. Niezależnie od tego, czy wierzycieli jest kilku czy jest tylko jeden, to procedura zabezpiecza środki na utrzymanie i zapewnienie godziwych warunków życia i jednocześnie systematyczne spłacanie i regulowanie zobowiązań. Przy czym, część z nich, dzięki postępowaniu może zostać umorzona.