Narodziny dziecka to wyjątkowy czas w życiu każdego rodzica. Urlopy macierzyński, rodzicielski i wychowawczy pozwalają na poświęcenie go wyłącznie na opiekę nad potomkiem. Co musisz wiedzieć o przysługujących Ci urlopach?
Urlop macierzyński
Urlop macierzyński trwa:
- 20 tygodni – przy narodzinach jednego dziecka;
- 31 tygodni – przy narodzinach bliźniaków;
- 33 tygodnie – przy narodzinach trojaczków (itd.).
Rozpoczyna się zazwyczaj wraz z dniem porodu. Można jednak złożyć do pracodawcy wniosek o wykorzystanie go do 6 tygodni przed porodem (wówczas odlicza się ten okres od puli tygodni przysługujących po porodzie).
Rodzice mogą się nim także podzielić. Obowiązkiem matki jest wykorzystanie przynajmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Z reszty może skorzystać ojciec dziecka.
Matce wypłacany jest w tym czasie zasiłek. W czasie trwania 20-tygodniowego urlopu jest to 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Urlop rodzicielski
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego można także skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Trwa on:
- 32 tygodnie – przy narodzinach jednego dziecka;
- 34 tygodnie – przy narodzinach więcej niż jednego dziecka.
Urlop może być wykorzystany w całości przez jedno z rodziców bądź na zmianę, przy czym rodzice dzielą między siebie wymiar 32 tygodni. Istnieje też opcja wykorzystania urlopu w jednym czasie przez oboje rodziców. Wówczas wykorzystane przez ojca i matkę tygodnie urlopu sumują się.
Wniosek o urlop rodzicielski należy złożyć do pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni od porodu. Urlop można wykorzystać jednorazowo lub w maksymalnie 4 częściach, bezpośrednio jedna po drugiej. Pracownikowi przysługuje także prawo do rezygnacji z urlopu rodzicielskiego lub z jego części.
Inną możliwością jest połączenie urlopu z pracą na nie więcej niż pół etatu. Urlop ulega wówczas wydłużeniu i wynosi maksymalnie 64 tygodnie w przypadku jednego dziecka lub 68 tygodni w przypadku więcej niż jednego dziecka.
Zasiłek macierzyński na czas urlopu wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres do 6 tygodni w przypadku jednego dziecka lub 8 tygodni w przypadku więcej niż jednego dziecka. Po tym okresie zostaje zmniejszony do 60% podstawy wymiaru.
Urlop wychowawczy
Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy. Wynosi maksymalnie 36 miesięcy. Jeden rodzic może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy. Poza pewnymi wyjątkami, jeden miesiąc przeznaczony jest wyłącznie dla drugiego z rodziców.
Urlop może zostać wykorzystany jednocześnie przez oboje rodziców. Łączny okres musi wówczas odpowiadać wymiarowi urlopu ustanowionego prawem. Może zostać wykorzystany w jednej lub maksymalnie w 5 częściach. Pracownik ma prawo zrezygnować z urlopu wychowawczego w trakcie jego trwania.
W przypadku, gdy dziecko otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w wyniku której konieczna jest opieka nad nim, może zostać udzielony dodatkowy urlop wychowawczy. Wynosi on również maksymalnie 36 miesięcy.