Przedstawiciele niektórych zawodów, np. kierowcy, motorniczy, górnicy czy sędziowie, są zobowiązani do wykonywania tzw. badań psychotechnicznych. Sprawdź, jaki jest ich główny cel, z jakich etapów się one składają i jak często należy je powtarzać.
Czym są badania psychotechniczne?
Badania psychotechniczne, nazywane potocznie psychotestami, mają na celu ocenę sprawności psychicznej oraz zdolności do wykonywania pracy związanej z obsługą pojazdów lub maszyn. Są one przeprowadzane na podstawie skierowania wystawionego przez pracodawcę w placówkach mogących świadczyć usługi z zakresu medycyny pracy lub medycyny transportu. Wymóg posiadania orzeczenia lekarskiego wynika z zapisów Ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału 7a, art. 39k.
Badania psychotechniczne zawodowych kierowców
Obowiązek wykonywania psychotestów dotyczy szczególnie zawodowych kierowców, którzy są odpowiedzialni za przewóz drogowy pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:
- o dopuszczalnej masie całkowitej wyższej niż 3,5 tony.
- przeznaczonymi do przewozu ponad 9 osób (wraz z kierowcą).
Do momentu ukończenia przez kierowcę 60. roku życia należy wykonywać je regularnie co 5 lat, z kolei po ukończeniu tego wieku – co 30 miesięcy. Jak wskazuje prawo, osoby kierujące służbowym samochodem osobowym lub samochodem, którego masa nie przekracza 3,5 tony, nie muszą wykonywać badań psychotechnicznych – jednak jeśli zgodnie z wewnętrznymi przepisami przedsiębiorstwa istnieje potrzeba obserwacji sprawności psychotechnicznej pracownika, taka osoba również jest poddawana badaniom.
Kto jeszcze musi wykonywać badania psychotechniczne?
Do wykonywania psychotestów zobowiązani są też m.in.:
- kierowcy skierowani przez policję, prezydenta miasta czy starostę;
- instruktorzy i egzaminatorzy nauki jazdy;
- operatorzy maszyn i urządzeń;
- górnicy;
- osoby wykonujące pracę na wysokości;
- motorniczy tramwaju;
- operatorzy ciężkich maszyn drogowych, koparek, dźwigów, wózków widłowych czy suwnic;
- sędziowie i detektywi;
- pracownicy agencji ochrony;
- osoby sprzedające i wytwarzające materiały wybuchowe.
Co wchodzi w zakres badań psychotechnicznych dla kierowców?
Badania psychotechniczne składają się z trzech etapów:
- wywiad bezpośredni oraz weryfikacja osobowości;
- sprawdzenie zdolności intelektualnych, np. tzw. test Ravena, na podstawie którego oceniana jest m.in. zdolność logicznego myślenia;
- ocena sprawności psychofizycznej i intelektualnej, procesów poznawczych czy dojrzałości społecznej, a w przypadku kierowców m.in. test na szybkość czasu reakcji, podzielność uwagi, widzenie po zmierzchu i inne sytuacje, które mogą mieć miejsce w trakcie prowadzenia pojazdu.
Wyniki z wszystkich etapów zostają przeanalizowane i podsumowane w trakcie konsultacji z psychologiem. Podczas spotkania specjalista jest w stanie jeszcze lepiej ocenić, czy dany kierowca powinien otrzymać orzeczenie psychologiczne niezbędne do codziennej pracy.