Zakończenie stosunku pracy może nastąpić z inicjatywy zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Sprawdź, w jaki sposób tego dokonać w zależności od sposobu rozwiązania umowy.
Sposoby rozwiązania umowy o pracę
Rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy polega na zakończeniu stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy lub pracownika. W Kodeksie pracy wyszczególniono kilka jego sposobów:
- rozwiązanie umowy za porozumieniem stron;
- rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem;
- rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia;
- rozwiązanie umowy z upływem czasu, na jaki zawarto umowę.
Wyróżnia się także wygaśnięcie stosunku pracy w związku z np. śmiercią pracownika/pracodawcy. Bez względu na rodzaj wypowiedzenia, powinno mieć ono postać pisemną opatrzoną własnoręcznym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Forma pisemna nie dotyczy rozwiązania umowy za porozumieniem stron.
Jak powinno przebiegać rozwiązanie umowy za porozumieniem stron?
Jeżeli umowa ma zostać rozwiązana za porozumieniem stron, może wypowiedzieć ją zarówno zatrudniający, jak i pracownik. Decyzję można podjąć w dowolnym, określonym przez obie strony momencie, bez konieczności podawania przyczyny. W tym przypadku nie obowiązuje okres wypowiedzenia – jeśli więc w umowie nie określono konkretnej daty rozwiązania umowy, następuje ona wraz z dniem, w którym zostało zawarte porozumienie.
Warto wiedzieć: Dni urlopowe pracownika – od czego zależą?
Jak rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem?
Pracodawca lub pracownik może rozwiązać umowę o pracę także z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W pierwszym przypadku – bez względu na to, czy umowa była zawarta na czas określony, czy nieokreślony – zatrudniający jest zobowiązany podać przyczynę zakończenia stosunku pracy. Jeśli z kolei to osoba zatrudniona chce rozwiązać umowę, nie ma ona obowiązku przedstawiania powodu swojej decyzji. Przy rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem należy przestrzegać okresu wypowiedzenia określonego w umowie o pracę oraz w Kodeksie pracy. Jego długość zależy m.in. od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Może on wynosić:
- 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony przynajmniej przez 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony przynajmniej przez 3 lata.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – w jaki sposób?
Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jest możliwe zarówno z inicjatywy pracodawcy, jak i pracownika. Przepisy Kodeksu pracy wyróżniają dwa tryby.
Z winy pracownika (art. 52 Kodeksu pracy) – tzw. „dyscyplinarka”. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę natychmiast, gdy pracownik m. in.:
- dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnianie go na danym stanowisku (jeśli przestępstwo jest oczywiste lub potwierdzone prawomocnym wyrokiem),
- z własnej winy utracił uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Bez winy pracownika (art. 53 Kodeksu pracy) – umowa może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia, gdy pracownik jest długotrwale niezdolny do pracy, np. z powodu choroby lub usprawiedliwionej nieobecności, której okresy określa Kodeks pracy.
Zastanawiasz się, jak zmotywować pracownika do działania? Przeczytaj nasz artykuł.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o rozwiązanie umowy o pracę
Umowę o pracę można zakończyć za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia (dyscyplinarnie lub bez winy pracownika), z upływem czasu na jaki została zawarta lub w związku z wygaśnięciem stosunku pracy (np. śmierć pracownika).
Strony ustalają wspólnie termin zakończenia umowy, bez okresu wypowiedzenia i bez konieczności podawania przyczyny. Porozumienie jest najprostszą i najszybszą formą zakończenia współpracy.
Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy: 2 tygodnie – zatrudnienie poniżej 6 miesięcy, 1 miesiąc – zatrudnienie co najmniej 6 miesięcy oraz 3 miesiące – zatrudnienie co najmniej 3 lata.
Pracodawca może zwolnić pracownika dyscyplinarnie m.in. za ciężkie naruszenie obowiązków, popełnienie przestępstwa lub utratę uprawnień. Pracownik również może odejść bez wypowiedzenia, jeśli pracodawca poważnie narusza jego prawa.