Zgodnie z polskimi przepisami każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Niekiedy jednak, ze względu na nieprzewidziane sytuacje, nie jest możliwe wykorzystanie wszystkich dni wolnych – i w takiej sytuacji pracownik otrzymuje od pracodawcy ekwiwalent za urlop. Sprawdź, kiedy dokładnie zatrudniający musi go wypłacić.
Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy – co to jest?
Każdy pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma prawo do urlopu w wymiarze 20 lub 26 dni rocznie w zależności od stażu pracy. Ekwiwalentem za urlop wypoczynkowy nazywa się środki, które pracodawca wypłaca pracownikowi w zamian za niewykorzystane dni wolne. Wypłaca się go jedynie w sytuacji, gdy następuje wygaśnięcie lub rozwiązanie umowy o pracę. Wysokość ekwiwalentu za urlop ustala się:
- zgodnie z zasadami obowiązującymi podczas obliczania wynagrodzenia urlopowego;
- jako średnią z 3 (do 12) miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu; przy stałym wynagrodzeniu miesięcznym – w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa
Co do zasady powinien on zostać wypłacony nie później niż w ostatnim dniu zatrudnienia pracownika – m.in. ze względu na to, że ustaje wówczas możliwość wykorzystania urlopu.
Kiedy pracodawca wypłaca ekwiwalent za urlop?
Pracownik otrzymuje ekwiwalent pieniężny za urlop w sytuacji, w której nie ma możliwości wykorzystania urlopu – np. jeśli ma jeszcze niewykorzystane dni wolne, a pracodawca rozwiązał z nim umowę. Sam Kodeks pracy wskazuje, że w przypadku niewykorzystania – w części lub w całości – przysługującego urlopu z uwagi na rozwiązanie bądź wygaśnięcie stosunku pracy, zatrudnionemu przysługuje takie prawo. Co więcej, ekwiwalent za niewykorzystany urlop przysługuje zarówno w przypadku bieżącego urlopu ustalanego proporcjonalnie do przepracowanej części roku, jak również w przypadku zaległych dni wolnych, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 24.01.1974 r. III PRN 41/73. Nie można jednak celowo zrezygnować z urlopu wypoczynkowego na rzecz wypłaty ekwiwalentu.
Dowiedz się również: Czym jest ochrona przedemerytalna?
Którym pracownikom pracodawca wypłaca ekwiwalent za urlop?
Prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop przysługuje tylko pracownikom zatrudnionym na podstawie:
- umowy o pracę;
- spółdzielczej umowy o pracę;
- mianowania, wyboru i powołania.
Osoby, które zawarły z pracodawcą umowę zlecenia lub umowę o dzieło, nie mogą zatem ubiegać się o wypłatę środków.
Przeczytaj też: Kodeks Pracy a wypoczynek Pracownika. Co powinien wiedzieć pracodawca?
Kiedy zatrudniający nie musi wypłacać pracownikowi ekwiwalentu?
Istnieje jeden wyjątek, w którym pracodawca nie ma obowiązku wypłacania pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop – a określa go art. 171 § 3 Kodeksu pracy. Mowa o sytuacji, w której strony umowy postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie następnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu wcześniejszej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o ekwiwalent za urlop
Ekwiwalent to pieniężna rekompensata dla pracownika za niewykorzystane dni urlopu wypoczynkowego. Wypłaca się go tylko wtedy, gdy umowa o pracę została rozwiązana lub wygasła, a pracownik nie zdążył wykorzystać przysługującego mu urlopu.
Prawo do ekwiwalentu powstaje i staje się wymagalne w dniu ustania stosunku pracy – z tego wynika obowiązek wypłaty go w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Prawo do ekwiwalentu mają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o pracę, mianowania wyboru lub powołania. Nie dotyczy on osób wykonujących umowy cywilnoprawne, takie jak zlecenia czy umowy o dzieło.
Nie. Ekwiwalent nie przysługuje tylko wtedy, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania w stosunku pracy na podstawie następnej umowy zawartej bezpośrednio po poprzedniej.