Wartość środków trwałych wykorzystywanych w firmie spada wraz z okresem ich użytkowania. Konieczne jest zatem wykonywanie tzw. odpisów amortyzacyjnych, które pozwalają określić ich rzeczywistą wartość. Sprawdź, na czym polega amortyzacja środków trwałych i poznaj jej podstawowe metody.
Czym właściwie są środki trwałe?
Jak wskazuje treść art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, środki trwałe to rzeczowe składniki majątkowe, które są własnością bądź współwłasnością podatnika i zostały wytworzone lub nabyte we własnym zakresie. Muszą być one ponadto wykorzystywane na potrzeby firmy, dzierżawione albo wynajmowane. Należą do nich m.in. urządzenia, środki transportu, lokale czy całe budynki. Minimalny okres użytkowania środków trwałych musi wynosić rok, z kolei ich wartość początkowa nie może być niższa niż 10 000 zł. W przypadku środków trwałych wytworzonych przez podatnika podstawą do jej obliczenia są koszty, jakie zostały poniesione w związku z ich wytworzeniem.
Co to jest amortyzacja środków trwałych?
Amortyzacja środków trwałych to regularne, stopniowe zużywanie składników majątku, na skutek którego spada ich wartość. Dzięki odpisom amortyzacyjnym można określić ich rzeczywistą wartość. Podatnik jest zatem zobowiązany dokonywać tych odpisów nawet jeśli nie może uwzględnić ich w kosztach uzyskania przychodów. Podstawowe stawki amortyzacyjne są określone w załączniku do ustawy o PIT – wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych.
Moment rozpoczęcia i zakończenia amortyzacji
Przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wprowadził środek trwały do ewidencji. Do kosztów uzyskania przychodów mogą zostać zaliczone wyłącznie odpisy środków trwałych ujętych w tym rejestrze. Za moment zakończenia amortyzacji uznaje się z kolei:
- chwilę, w której wartość odpisów amortyzacyjnych bądź odpisów umorzeniowych jest taka sama jak wartość początkowa środka trwałego;
- dzień, w którym nastąpiła likwidacja lub sprzedaż środka trwałego/w którym stwierdzono jego niedobór.
To może Cię zainteresować: Sprawozdanie finansowe w pytaniach i odpowiedziach
Amortyzacja środków trwałych – metody
Wyróżnia się kilka podstawowych metod amortyzacji środków trwałych:
- liniową;
- naturalną;
- degresywną;
Niektórzy przedsiębiorcy mają również prawo do skorzystania z amortyzacji metodą progresywną, jednorazową lub przyspieszoną.
Metoda liniowa
Metoda liniowa zakłada, że dany środek trwały zużywa się równomierne przez cały okres użytkowania. Koszty amortyzacji każdy podatnik wylicza indywidualnie, a odpisy amortyzacyjne ustalane są zgodnie ze stawkami z załącznika do ustawy PIT.
Metoda naturalna
Zgodnie z zasadami metody naturalnej zużycie składnika majątku zależy m.in. od intensywności jego użytkowania – amortyzacja naliczana jest zgodnie z faktycznym zużyciem środka trwałego. Stanowi ona zatem dobry wybór w przypadku składników, które są stosowane sporadycznie, a przy tym szybko się zużywają. Amortyzacja środków trwałych wyliczana jest w tym przypadku osobno dla każdego miesiąca.
Metoda degresywna
Metoda degresywna stosowana jest tylko, gdy środki trwałe to urządzenia bądź maszyny z grup 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków trwałych albo środki transportu (poza samochodami osobowymi). Wartość amortyzacji zmienia się wraz ze spadkiem wydajności środka trwałego. W roku, w którym roczne odpisy są identyczne jak odpisy metodą liniową, przedsiębiorca ma obowiązek przejść na metodę liniową.