Często rodzaj wykonywanej przez człowieka pracy nie pozostaje bez wpływu na jego zdrowie. Wiedzą o tym choćby nauczyciele czy górnicy. Nie wszystkie jednak dolegliwości, jakie można by wiązać z wykonywanym zawodem, kwalifikuje się jako choroby zawodowe. Czym one są i co warto o nich wiedzieć? O tym poniżej.
Akty prawne regulujące kwestie chorób zawodowych
Definicję choroby zawodowej zamieszczono w art. 235 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią: za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Z kolei sposób, w jaki należy dokumentować choroby zawodowe, określony został w Rozporządzeniu z dnia 1 sierpnia 2002 roku w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. Wykaz chorób zawodowych oraz szczegółowe zasady postępowania w ich przypadku można odnaleźć w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych. Kwestie związane z przyznawaniem świadczeń z tytułu wypadków powstałych w trakcie pracy reguluje Ustawa z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.
Kto stwierdza wystąpienie choroby zawodowej?
Podejrzenie powstania choroby zawodowej może zgłosić sam pracownik lub były pracownik, ale też lekarz prowadzący badania profilaktyczne, lekarz sprawujący opiekę nad danym pracownikiem bądź pracodawca. Gdy istnieje podejrzenie rozwinięcia się u pracownika choroby zawodowej, jego pracodawca jest zobowiązany do zgłoszenia takowego faktu do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz właściwego okręgowego inspektora pracy. Gdy sprawa dotyczy byłego pracownika, to on sam musi podjąć kroki, o jakich mowa wyżej.
Jak należy postępować w przypadku stwierdzenia choroby zawodowej?
Po zgłoszeniu do inspektora sanitarnego podejrzenia rozwinięcia się choroby zawodowej u pracownika ten kieruje do następnie do jednej z jednostek orzeczniczych, którymi w tym przypadku są: poradnie chorób zawodowych znajdujące się w wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy, specjalistyczne kliniki i poradnie wyspecjalizowane w diagnozowaniu i leczeniu chorób zawodowych funkcjonujące w ramach działalności uniwersytetów medycznych, poradnie chorób zakaźnych w szpitalach oraz jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których pracownik był hospitalizowany.
W zakresie orzecznictwa jednostkami uprawnionymi są przede wszystkim lekarze medycyny pracy, zatrudnieni w powołanych w tym celu poradniach, przychodniach i innych ośrodkach medycznych oraz jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy (są to jednostki II stopnia, a zatem ich rolą jest ustosunkowywanie się do orzeczeń wydawanych przez lekarzy orzeczników z „pierwszego kontaktu”).
Kiedy choroba zawodowa zostanie potwierdzona, pracodawca winien ustalić przyczynę jej powstania (w porozumieniu z inspektorem sanitarnym), usunąć szkodliwe czynniki odpowiedzialne jej rozwinięcie się oraz dopilnować, by wobec pracownika zostały wykonane wszystkie zalecenia lekarskie.