Osoby, którym zostały maksymalnie 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, są objęte specjalną ochroną – w okresie jej trwania pracodawca nie może wypowiedzieć im umowy ani zmienić warunków zatrudnienia. Sprawdź, co szczególnie wiedzieć na temat ochrony przedemerytalnej – zarówno jako przełożony, jak również jako osoba zatrudniona.
Ochrona przedemerytalna – co to takiego?
Ochroną przedemerytalną nazywa się okres, w którym według prawa pracodawca nie może rozwiązać umowy z pracownikiem za wypowiedzeniem. Stanowi ona formę wsparcia dla osób, które obawiają się zwolnienia i trudności z poszukiwaniami pracy ze względu na swój wiek. Przełożonemu przysługuje prawo wręczenia wypowiedzenia jedynie przed rozpoczęciem tego okresu. Co więcej, osobom objętym okresem ochronnym nie można również zmniejszyć wynagrodzenia – chyba że układ zbiorowy danego zakładu pracy ulegnie zmianie. Konkretne zasady dotyczące ochrony
przedemerytalnej reguluje art. 39 Kodeksu pracy.
Kogo dotyczy ochrona przedemerytalna?
Jak wskazuje Kodeks pracy, ochroną przedemerytalną są objęte osoby, które w ciągu najbliższych 4 lat mają osiągnąć wiek emerytalny. Zgodnie z aktualnym prawem wiek emerytalny kobiet wynosi 60 lat, z kolei mężczyzn – 65 lat. Znaczenie ma w tym przypadku również staż pracy – w przypadku kobiet wymagane jest 20 lat, a w przypadku mężczyzn – 25 lat zatrudnienia. Oznacza to, że ochrona przed zwolnieniem dotyczy 56-letnich kobiet i 61-letnich mężczyzn, którzy przepracowali konkretną liczbę lat i są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, bez względu na wymiar etatu. Ważne natomiast, aby dany pracownik był zatrudniony na czas nieokreślony. W przypadku umów na czas określony stosunek pracy wygasa bowiem wraz z zakończeniem obowiązywania umowy – a wtedy przepisy o okresie ochrony przedemerytalnej nie mają zastosowania. Jeżeli pracownik jest zatrudniony u kilku pracodawców, ma prawo do ochrony u każdego z nich. Ochrona przedemerytalna nie przysługuje natomiast zleceniobiorcom ani osobom zatrudnionym w oparciu o umowę o dzieło.
Kiedy pracodawca może zwolnić pracownika w okresie ochrony?
W pewnych przypadkach ochrona przedemerytalna wcale nie zobowiązuje – dotyczy to:
- pracowników, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mniej niż 4 lata, a którzy wraz z osiągnięciem tego wieku nie będą posiadali wymaganego stażu pracy;
- pracowników, których pracodawca zamierza zwolnić dyscyplinarnie (z ich wyraźnej winy);
- pracowników mających ulec zwolnieniu w trakcie zwolnień grupowych (z przyczyn zależnych od pracodawcy, np. niewypłacalności firmy), podczas których zwalniane jest przynajmniej 10 na 100 osób;
- pracowników, którzy uzyskali prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy;
- pracowników zakładu pracy, względem którego ogłoszono likwidację bądź upadłość.
W momencie osiągnięcia wieku emerytalnego pracownik nie podlega już specjalnej ochronie przed zwolnieniem. Przełożony nie może jednak zwolnić pracownika będącego emerytem wyłącznie z powodu nabycia uprawnień emerytalnych.