Choć praca zdalna nie jest niczym nowym, to sytuacja związana z pandemią koronawirusa tylko przyspieszyła proces, który wieszczyli specjaliści śledzący trendy na rynku pracy, a mianowicie upowszechnienie się tego modelu pracy. Przymusowe oddelegowanie pracowników do pracy w domu zaowocowało tym, że wielu z nich nie wyobraża już sobie powrotu do dawnego funkcjonowania zawodowego. Zdalna praca ma mnóstwo zalet i jest krokiem ku nowoczesności, co nie mogło zostać niezauważone i pominięte przez ustawodawców.
Praca zdalna a Kodeks Pracy
Nowy projekt ustawy, która ma w sposób szczegółowy regulować zagadnienia związane z wykonywaniem pracy na odległość, dopiero trafił do Sejmu. Dotychczas obowiązującą była specustawa covidowa – w kontekście pracy zdalnej była w niej mowa jedynie o tym, że pracodawca może polecić wykonywanie pracownikowi obowiązków zawodowych poza stałym miejscem pracy. Upowszechnienie się tego modelu wymagało jednak znacznie bardziej precyzyjnych regulacji, a nadchodzące zmiany właśnie takowe ze sobą przyniosą.
Zmiany w prawodawstwie dotyczące pracy zdalnej
Projekt ustawy, który trafił do Sejmu, zakłada wprowadzenie do Kodeksu Pracy nowego rozdziału, w miejsce obowiązujących zapisów dotyczących telepracy. Zgodnie z proponowanymi zmianami, praca może być wykonywana w dowolnym, wybranym przez pracownika miejscu, po wcześniejszym uzgodnieniu szczegółów z pracodawcą. Będzie się to wiązało z koniecznością dopełnienia większej ilości formalności. Dla pracodawcy będzie to oznaczało obowiązek przygotowania oceny ryzyka zawodowego dla pracy zdalnej oraz opracowania stosownej informacji BHP dla swoich podwładnych. Uszczegółowienia będą też wymagały procedury ochrony danych osobowych podczas pracy zdalnej.
Jeśli chodzi o zasady wykonywania obowiązków zawodowych na odległość, to będą one określone w kilku dokumentach: porozumieniu z zakładową organizacją związkową, regulaminie stworzonym na drodze konsultacji z przedstawicielami pracowników oraz porozumieniu stworzonym dla konkretnego pracownika. Pracodawca zyska nowe uprawnienia w zakresie kontroli wykonywania przez pracownika powierzonych mu zadań w domu, warunków BHP oraz przestrzegania przepisów służących ochronie danych osobowych.
Kto może wnioskować o zmianę trybu pracy na zdalną?
W mocy pozostają wcześniejsze ustalenia, które dają pracodawcom prawo do oddelegowania pracownika do wykonywania pracy w trybie zdalnym w czasie trwania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i w okresie 3 miesięcy od ich odwołania a także kiedy nieprzewidziane okoliczności spowodują, że pracodawca nie będzie w stanie zapewnić w miejscu pracy odpowiednich warunków BHP. Nowością stanie się możliwość przejścia na pracę zdalną w uzgodnieniu z pracownikiem bądź na jego wniosek. Takie uzgodnienie może zostać zawarte zarówno przed podpisaniem umowy o pracę, jak i w trakcie jej obowiązywania. Każdy pracownik zyska prawo do wnioskowania o zastosowanie tego modelu pracy. Pracodawca nie może odmówić takiej możliwości pracownikom sprawującym opiekę nad osobą niepełnosprawną, sprawującym opiekę nad dzieckiem do 4 roku życia oraz pracownicom w ciąży, chyba że praca zdalna nie jest możliwa ze względu na specyfikę bądź organizację pracy przez nich wykonywaną.