Za wykonaną na rzecz pracodawcy pracę pracownikowi należy się zapłata – to oczywiste. Istnieje jednak wiele przyjętych przez prawo systemów wynagradzania, na podstawie których wypłacane jest nie tylko podstawowe wynagrodzenie, ale też różnego rodzaju gratyfikacje i premie. Ważne jest, by zapisy na temat tego, jaki system został wybrany przez danego pracodawcę, pracownik został poinformowany podczas podpisywania umowy. Odpowiednie zapisy na ten temat winny także znaleźć się w regulaminie firmy.
Czasowa forma wynagradzania pracowników
W przypadku tego systemu wynagradzania, istnieje zależność między wysokością płacy a wymiarem przepracowanego czasu. Oznacza to, że za określoną jednostkę czasu pracy pracownik otrzymuje z góry ustalone wynagrodzenie. O tym, jak wysoka jest ta stawka, w dużej mierze decydują kwalifikacje, doświadczenie i wykształcenie pracownika. Temu systemowi często „zarzuca się”, że nie premiuje on inicjatywy własnej i zaangażowania pracownika, bo niezależnie od tego, ile wysiłku włoży w wykonanie powierzonych zadań, otrzyma wypłatę w tej samej kwocie.
Akordowy system wynagradzania
W firmie, w której przyjęto akordowy system wynagradzania pracowników, wysokość pensji zależy od tego, ile produktów zdoła wykonać pracownik w określonej jednostce czasu. Im jest ich więcej, tym wyższe może być wynagrodzenie, ale trzeba zaznaczyć, że by otrzymać pensję, konieczne jest wykonanie planu minimalnego. Aby można było wprowadzić akordowy system pracy, niezbędne jest określenie przez pracodawcę norm pracy i oczywiście przedstawienie ich pracownikom.
System prowizyjny
Z tą formą wynagrodzenia najczęściej można spotkać się w firmach działających w sektorze handlu i usług. Zakłada ona, że pracownik, oprócz pensji podstawowej, ustalonej z pracodawca i spisanej na umówię, otrzymuje także dodatkowe wynagrodzenie, stanowiące procentową wartość obrotu, zysku bądź sprzedaży. Prowizja to wszak nic innego, jak część sumy, na którą opiewa transakcja doprowadzona do skutku przez danego pracownika. O wysokości prowizji decyduje pracodawca.
System zadaniowy
W systemie zadaniowym pracodawca, często w porozumieniu z pracownikami, określa konkretne zadania do wykonania i ustala czas niezbędny do ich realizacji. Zakres tych zadań może zostać ujęty w umówię o pracę, układzie zbiorowym, regulaminie pracy bądź innym dokumencie, podobnie jak stawka za wykonanie celów i minimalny próg premiowania. Nie w każdym przedsiębiorstwie da się wprowadzić tę formę wynagradzania. Wykorzystanie tego systemu musi być uzasadnione albo specyfiką prowadzonej działalności, albo systemem organizacji pracy.
Forma kafeteryjna
Ten system zakłada, że podstawowe wynagrodzenie jest wypłacane pracownikowi w formie pieniężnej, zaś różnego rodzaju dodatki otrzymuje on w formie rzeczowej. Mogą nimi być choćby służbowy samochód, który można wykorzystywać w celach prywatnych albo dostęp do prywatnej opieki medycznej lub ubezpieczenia.