Płatny urlop wypoczynkowy jest jednym z podstawowych praw każdej osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Pracownik, który nie wykorzystał zaległych dni wolnych za 2023 rok, ma czas na ich wybranie do 30 września. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat odbioru urlopu z poprzedniego roku.
Urlop wypoczynkowy – abc
Pracownikom pozostającym w stosunku pracy co roku przysługuje prawo do wykorzystania płatnego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli staż ich pracy jest krótszy niż 10 lat, mogą oni odebrać 20 dni wolnych, z kolei w przypadku zatrudnienia na okres powyżej 10 lat wymiar urlopu wynosi 26 dni. Ilość dni urlopowych pomniejsza się ponadto proporcjonalnie do wielkości etatu – przykładowo, przy ½ etatu zatrudniony może skorzystać z 10 lub 13 dni wolnych. Jeśli pracownik zawarł swoją pierwszą umowę o pracę, prawo do urlopu za każdy miesiąc uzyskuje w 1/12 wymiaru przysługującego za cały rok. Do urlopu wypoczynkowego wlicza się także urlop na żądanie – pracownik może skorzystać z 4 takich dni w ciągu roku.
Kluczowe zasady udzielania urlopu wypoczynkowego
Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi dni wolnych w roku, w którym nabył on prawo do urlopu. Zatrudniony musi natomiast odpowiednio wcześniej złożyć pisemny wniosek określający termin wypoczynku. Urlop może zostać udzielony w dniach, w których pracownik realizowałby zlecone obowiązki w wymiarze godzinowym ustalonym w umowie, a jeden dzień urlopu równa się 8 godzinom pracy. Pracownicy mogą ponadto ubiegać się o udzielenie tzw. urlopu uzupełniającego – o ile w ciągu roku kalendarzowego wymiar urlopu uległ powiększeniu.
Zaległy urlop wypoczynkowy z poprzedniego roku
Pracownik powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy w tym roku kalendarzowym, na który on przypada. Jeśli jednak z powodu losowych przyczyn wybranie dni wolnych przed końcem roku nie było możliwe, zaległy urlop należy wykorzystać do ostatniego dnia września roku następnego. Osoby, które nie wykorzystały przysługujących im dni wolnych za 2023 rok, powinny zatem zrobić to do 30 września 2024 roku. Trzeba też mieć na uwadze, że pracodawca ma prawo skierować pracownika na „przymusowy urlop” bez uprzednich ustaleń co do terminu, jeżeli ten zwleka z odebraniem zaległych dni wolnych, a zbliża się ostateczny termin ich wykorzystania.
Konsekwencje dla pracodawcy, który nie udzieli zaległego urlopu
Jeżeli przełożony nie wyznaczy terminu urlopu pracownika, a zatrudniony nie wykorzysta przysługujących mu dni urlopowych, pracodawca naraża się na karę. Wynika to z zapisów Kodeksu pracy, które mówią, że urlop nieudzielony z winy pracodawcy traktuje się jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika. W takiej sytuacji przełożony może otrzymać karę grzywny w wysokości od tysiąca do nawet 30 tysięcy złotych. Jeżeli natomiast pracownik przez dłuższy czas przebywał na zwolnieniu lekarskim lub nie mógł wybrać urlopu z innych przyczyn niezależnych od pracodawcy, kara finansowa nie obowiązuje.