Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę na prawo do wykorzystania płatnego urlopu wypoczynkowego. Sprawdź, czy pracodawca może odmówić jego udzielenia.
Urlop wypoczynkowy – podstawowe informacje
Nieprzerwany, minimum dwutygodniowy urlop wypoczynkowy to jedno z praw każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Osobom zatrudnionym krócej niż 10 lat przysługuje prawo do 20 dni wolnych, natomiast w przypadku dłuższego stażu jest to 26 dni. Wymiar urlopu jest pomniejszany proporcjonalnie do wielkości etatu – zatrudnienie na pół etatu uprawnia zatem do 10 lub 13 dni urlopowych. Co więcej, jeżeli pracownik został zatrudniony w stosunku pracy po raz pierwszy, za każdy następny przepracowany miesiąc uzyskuje 1/12 wymiaru urlopu przysługującego za cały rok. Pierwsze dni wolne można w takiej sytuacji wykorzystać po przepracowaniu pierwszego pełnego miesiąca. Za urlop wypoczynkowy pracownik otrzymuje wynagrodzenie w takiej samej wysokości jak za dni pracujące (100%). Dni wolne udzielane są według planu urlopów, który ustala sam pracodawca w oparciu o wnioski urlopowe oraz potrzebę zachowania normalnego toku pracy w firmie.
Czy pracodawca ma prawo odmówić udzielenia urlopu?
Aby skorzystać z przysługujących dni wolnych, pracownik musi złożyć wniosek o udzielenie urlopu. Pracodawca ma prawo odmówić jego udzielenia w terminie ustalonym w firmowym planie urlopów, jednak tylko w uzasadnionych sytuacjach – wskazuje na to sam Kodeks pracy. Jest to możliwe nawet wówczas, gdy wcześniej pracownik otrzymał już zgodę oraz podpis przełożonego na wniosku urlopowym. Przesunięcie terminu urlopu na inny jest dopuszczalne w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy, kiedy pracownik jest absolutnie niezbędny, a jego nieobecność może spowodować zakłócenia toku pracy. Odmowa udzielenia dni wolnych musi mieć zatem konkretną podstawę.
Odmowa udzielenia urlopu w innych sytuacjach
Jeżeli pracodawca odmawia udzielenia urlopu wypoczynkowego w wymiarze 14 dni, a obecność pracownika nie jest w danym terminie niezbędna, łamie tym samym prawo. W takiej sytuacji zatrudniony może zgłosić ten fakt do Państwowej Inspekcji Pracy – nie ma jednak prawa udać się na urlop bez zgody przełożonego. W przeciwnym razie on sam też może zostać ukarany, np. karą porządkową, a w niektórych przypadkach nawet zwolnieniem z pracy.
Czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu?
Pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego wyłącznie wówczas, gdy okoliczności nieprzewidziane w momencie rozpoczynania urlopu wymagają obecności danej osoby w miejscu pracy. W takiej sytuacji przełożony musi natomiast pokryć koszty, jakie osoba zatrudniona poniosła w wyniku nagłego odwołania z urlopu.
Odmowa udzielenia innych rodzajów urlopu
W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego pracodawca nie może odmówić zatrudnionemu udzielenia urlopu dla rodziców. Jeśli chęć jego wykorzystania zostanie zgłoszona 7 dni przed rozpoczęciem, odmowa jest niezgodna z prawem. W przypadku urlopu na żądanie odmowa jest możliwa, jeśli pracownik zgłosił chęć jego wykorzystania zbyt późno – np. w godzinie rozpoczęcia pracy. Konieczne jest jednak jej właściwe uzasadnienie – tak jak przy urlopie wypoczynkowym. To, czy pracodawca udzieli urlopu bezpłatnego, zależy natomiast od niego samego – może on zarówno odmówić, jak i skrócić wymiar urlopu.