W związku z nowelizacją przepisów Kodeksu pracy o badaniu trzeźwości pracowników pracodawca ma prawo kontrolować trzeźwość swoich pracowników. Co warto wiedzieć zarówno jako przełożony, jak również jako osoba zatrudniona?
Kiedy można wprowadzić kontrolę trzeźwości w zakładzie pracy?
Pracodawca ma prawo wprowadzić kontrolę trzeźwości bądź kontrolę na obecność innych środków odurzających o podobnym działaniu, jeżeli jest to potrzebne do zapewnienia:
- ochrony życia oraz zdrowia pracownika;
- ochrony życia i zdrowia innych osób;
- ochrony mienia.
Kontrola trzeźwości obejmuje w takiej sytuacji część pracowników – tych, którzy zajmują określone stanowiska i wykonują prace, w przypadku których spożycie alkoholu lub innych odurzających substancji może stwarzać zagrożenie dla życia, zdrowia czy mienia. Zasady kontroli trzeźwości pracowników reguluje ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Konieczność poinformowania pracowników
Pracodawca powinien poinformować pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości w miejscu pracy najpóźniej na dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem. Jeśli zatrudniono nowego pracownika, który znajdzie się w grupie zatrudnionych objętych kontrolą, należy natomiast przedstawić mu sposoby dokonywania kontroli jeszcze przed dopuszczeniem danej osoby do pracy.
Badanie alkomatem przez pracodawcę
Pracodawca ma obecnie prawo samodzielnego sprawdzenia stanu trzeźwości konkretnej grupy pracowników przy użyciu alkomatu. Może on ponadto poddać zatrudnionych badaniu na obecność innych środków odurzających. Co jednak ważne, metoda przeprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników musi zostać uwzględniona w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy bądź w obwieszczeniu. Kontrolowanie trzeźwości pracowników bez uprzedniego określenia sposobów tej kontroli wiąże się z odpowiedzialnością odszkodowawczą względem badanej osoby. Nawet jeśli podczas takiego badania przełożony wykryłby stan nietrzeźwości zatrudnionego, w takiej sytuacji ma miejsce naruszenie cudzych dóbr osobistych. Jeżeli więc pracodawca nie ujął określonych zmian w treści stosownego dokumentu, a zachodzi podejrzenie, że pracownik pracuje pod wpływem alkohol, możliwe jest wezwanie policji – wówczas to funkcjonariusz kontroluje trzeźwość danej osoby zatrudnionej. Pracodawca może wezwać policję i poprosić o przeprowadzenie kontroli również wówczas, gdy podejrzewa o nietrzeźwość pracownika spoza grupy objętej kontrolą.
Obowiązek niedopuszczenia do pracy
Jeśli w wyniku przeprowadzonej kontroli trzeźwości zostanie potwierdzona obecność alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca ma obowiązek nie dopuścić takiej osoby do pracy. Dotyczy to również sytuacji, w których:
- pracownik spożywa alkohol w trakcie pracy;
- zachodzi samo uzasadnione podejrzenie o pojawieniu się w pracy w stanie po użyciu alkoholu.
Pracodawca musi jasno poinformować niedopuszczonego do pracy pracownika o podstawie swojej decyzji (np. uzasadnione podejrzenie lub konkretny wynik badania alkomatem).