Zwolnienie lekarskie, czyli L4, to jeden z najważniejszych elementów zabezpieczenia socjalnego pracowników. W 2024 roku wprowadzono kilka zmian w funkcjonowaniu zwolnień lekarskich, które miały usprawnić system oraz dostosować go do aktualnych realiów pracy. Również na rok 2025 planowane są drobne modyfikacje. Jak obecnie wygląda sytuacja związana z L4, a czego możemy się spodziewać w najbliższych latach?
Zasady dotyczące L4 w 2024 roku
Każdy pracownik, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby, ma prawo do zwolnienia lekarskiego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, za czas niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% podstawy wymiaru wynagrodzenia (obliczana średnia zarobków z ostatnich 12. miesięcy). Są jednak wyjątki – w przypadku ciąży, wypadku przy pracy lub w drodze do bądź z pracy, choroby zawodowej i badań oraz procedur związanych z dawstwem tkanek lub organów pracownik ma prawo do 100% wynagrodzenia za czas choroby.
Od 2018 roku zwolnienia lekarskie są wystawiane tylko w formie elektronicznej (tzw. e-ZLA), co znacznie przyspieszyło cały proces i usprawniło obieg dokumentów. Pracownik nie musi dostarczać zwolnienia osobiście do pracodawcy – cała procedura odbywa się automatycznie poprzez system ZUS.
Kto płaci za L4?
Przez pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w roku pracodawca płaci wynagrodzenie, a po tym okresie zasiłek chorobowy wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W przypadku pracowników po 50. roku życia pracodawca wypłaca wynagrodzenie tylko przez pierwszych 14 dni L4.
Pracownik może przebywać na L4 nie więcej niż 182 dni w ciągu roku. Po tym czasie musi wrócić do pracy lub ubiegać się o inne świadczenia związane z niezdolnością do pracy (renta, świadczenie rehabilitacyjne).
Zwiększone kontrole zwolnień lekarskich
Pracownicy na zwolnieniu lekarskim mogą spodziewać się większej liczby kontroli, których celem jest weryfikacja, czy pracownik faktycznie wykorzystuje zwolnienie zgodnie z przeznaczeniem. ZUS ma prawo do przeprowadzania kontroli w miejscu zamieszkania pracownika, a w przypadku dłuższych zwolnień również do sprawdzania, czy pracownik nie prowadzi w tym czasie działalności gospodarczej lub innej pracy zarobkowej.
Kontrole dotyczą także lekarzy, którzy wystawiają zwolnienia lekarskie. ZUS sprawdza, czy zwolnienia są wystawiane zgodnie z obowiązującymi przepisami i czy nie ma nadużyć w systemie. Zwiększone kontrole mają na celu ograniczenie przypadków niewłaściwego korzystania z L4, co ma chronić budżet państwa oraz poprawić efektywność działania systemu.
Prognozy na 2025 rok – zmiany w wynagrodzeniu na L4?
Kluczową zmianą dla pracodawców, którą chce wprowadzić rząd, jest całkowite przejęcie obowiązku wypłacania świadczenia pracownikowi przez ZUS. Oznaczałoby to, że od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego ZUS wypłacałby zasiłek chorobowy, co byłoby dużym odciążeniem dla przedsiębiorców. W dyskusjach i planach pojawia się również możliwość wprowadzenia 100% wynagrodzenia na zwolnieniu lekarskim wszystkim pracownikom na L4, co ma na celu wsparcie finansowe pracowników w trudnych sytuacjach życiowych. To rozwiązania, które będą korzystne zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika, ale eksperci wskazują, że przez to ZUS może utracić płynność finansową.