ZUS, Urząd Skarbowy i Państwowa Inspekcja Pracy mają możliwość przeprowadzania kontroli pracodawcy w zakresie sprawdzenia prawidłowości prowadzonej działalności. Taka kontrola zawsze wiąże się ze znacznym stresem, koniecznością odpowiadania na wiele pytań i okazania wielu dokumentów. Niestety nie zawsze przeprowadzana jest ona prawidłowo, co może skutkować nałożeniem nieprawidłowych zaleceń lub kar. Co w takiej sytuacji może zrobić przedsiębiorca?
Kontrola przedsiębiorcy
Kontrola powinna być przeprowadzana w sposób jak najmniej uciążliwy dla przedsiębiorcy i z poszanowaniem wszystkich jego praw. Kontrola nie powinna również utrudniać prowadzenia przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca ma możliwość pisemnego zgłoszenia, że kontrola utrudnia funkcjonowanie firmy i w takim przypadku kontrolerzy muszą wykazać, że takie działania są zasadne z punktu widzenia przeprowadzenia kontroli.
Osoby kontrolujące posiadają szereg uprawnień, które dają im wgląd w dokumentację firmy. Mają również prawo do wydawania zaleceń pokontrolnych i nakładania kar w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Kontrole zazwyczaj przeprowadzane są w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub złożonego do odpowiednich organów zawiadomienia o nieprawidłowościach występujących w danej firmie.
Nieprawidłowości w trakcie kontroli
Przedsiębiorca ma prawo reagować, jeśli zauważy nieprawidłowości w trakcie przeprowadzenia kontroli np. nadużywania pozycji, czy złamania przepisów. Przedsiębiorca może:
- zażądać przerwania prowadzenia czynności niezgodnych z prawem;
- wnioskować o wpisanie żądania do protokołu kontroli;
- zgłosić sprawę przełożonemu kontrolera.
Dodatkowo przedsiębiorca może zgłosić sprzeciw lub wystąpić o odszkodowanie. Co istotne przedsiębiorca może robić zdjęcia i nagrywać czynności przeprowadzane w związku z kontrolą.
Sprzeciw przedsiębiorcy podczas błędnej kontroli
Wniesienie sprzeciwu skutkuje przerwaniem przeprowadzenia kontroli aż do wyjaśnienia sprawy. Z chwilą dostarczenia wniesienia sprzeciwu kontroler musi zaprzestać wszystkich czynności, ale może zabezpieczyć dowody do dalszej analizy. Sprzeciw należy zgłosić w ciągu 3 dni od rozpoczęcia kontroli do organu, który wykonuje kontrolę (ZUS, US, PIP). Sprzeciw musi mieć formę pisemną i zawierać uzasadnienie. Dodatkowo, jeśli organ kontrolujący odrzuci sprzeciw, przedsiębiorca w ciągu 3 dni może złożyć zażalenie. Sprzeciw można złożyć, jeśli: przedsiębiorca nie został powiadomiony o kontroli, kontroler nie okazał legitymacji służbowej lub upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, kontrola wykonywana jest poza miejscem wykonywania działalności gospodarczej lub poza godzinami jej działalności, kontrola przeprowadzana jest ponownie w tym samym przedsiębiorstwie.
Odszkodowanie za nieprawidłową kontrolę firmy
Przedsiębiorca może ubiegać się również o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, jeśli w wyniku nieprawidłowej kontroli poniósł straty. Dotyczy to zarówno strat w formie wyrządzonej szkody (np. zniszczenia własności firmy), ale również utraconych korzyści (np. w związku z bezzasadnym zamknięciem firmy na czas kontroli). O odszkodowanie można ubiegać się również, jeśli kontrola się przedłużała, nawet jeśli była ona zasadna.
Jak zgłosić nieprawidłową kontrolę?
Nieprawidłowości w kontroli można zgłosić:
- kontrolerowi;
- przełożonemu kontrolera;
- w pozwie o odszkodowanie lub zadośćuczynienie za poniesione straty;
- w odwołaniu od decyzji pokontrolnej.
Zgłoszenie wadliwej kontroli nie podlega zapłacie, chyba że dotyczy to odszkodowania lub zadośćuczynienia. Zarówno sprzeciw, zgłoszenie wadliwej kontroli, jak i pozew o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedsiębiorca może zgłosić samodzielnie lub skorzystać z pomocy prawnej doświadczonego prawnika.