Podatek akcyzowy to jedno z istotnych źródeł państwowych dochodów. Jest on naliczany na konkretne grupy produktów – m.in. wyroby tytoniowe czy alkoholowe. Co szczególnie warto wiedzieć o akcyzie?
Czym jest podatek akcyzowy?
Podatek akcyzowy to podatek pośredni, dotyczący jedynie określonych kategorii towarów konsumpcyjnych. Wpływa on na ceny danego wyrobu, a jego nakładanie na produkty ma na celu ograniczenie ich spożywania – m.in. z uwagi na ich negatywny wpływ na zdrowie. Akcyza stosowana jest również w związku z dużym zapotrzebowaniem na dane produkty oraz niewielkimi kosztami produkcji. Podatnikiem jest w tym przypadku osoba, która nabyła dany towar. Stawki podatku akcyzowego różnią się między sobą i są wyrażane kwotowo lub procentowo.
Wyroby objęte podatkiem akcyzowym
Podatkiem akcyzowym objęte są wyłącznie konkretne rodzaje produktów. To m.in. napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe – np. papierosy lub susz tytoniowy, płyny do e-papierosów, samochody osobowe, energia elektryczna oraz wyroby energetyczne. W stosunku do lat 30. XX wieku, kiedy akcyzę nakładano nawet na cukier, drożdże, karty do gry czy zapalniczki, możemy zauważyć spore różnice!
Podatek akcyzowy – akty prawne
Zasady dotyczące podatku akcyzowego w Unii Europejskiej zostały uregulowane w dyrektywie Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG. W Polsce wytyczne te określono w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, regulującej opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu tymi wyrobami, a także oznaczanie znakami akcyzy. Reguły związane z podatkiem akcyzowym zostały ponadto opisane w Rozporządzeniu Ministra Finansów wydanym na podstawie delegacji zawartych w ww. ustawie. Akty prawne dla Polski powstały w oparciu o ustawę unijną.
Znaki akcyzowe
Niektóre wyroby objęte podatkiem akcyzowym – np. wyroby tytoniowe czy alkohol – muszą być odpowiednio oznakowane. W tym celu stosuje się tzw. znaki akcyzowe, popularnie nazywane banderolami. Wyróżniamy ich dwa rodzaje – znaki akcyzy podatkowe oraz znaki akcyzy legalizacyjne. Pierwsze z nich są umieszczane na towarach akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Znaki akcyzowe legalizacyjne wykorzystuje się z kolei wyjątkowo – m.in. jeżeli poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wystąpią wyroby akcyzowe nieoznaczone, oznaczone nieprawidłowo lub nieodpowiednimi banderolami, kiedy towary są przeznaczone do sprzedaży. Znak akcyzy musi być naniesiony na produkcie w taki sposób, aby po jego zdjęciu lub otwarciu opakowania został widocznie i trwale uszkodzony. Znaki akcyzowe posiadają swoją datę ważności – po upływie konkretnego terminu podlegają one zwrotowi. W przypadku wyrobów winiarskich i spirytusowych są to dwa lata – oznacza to, że podmiot, który otrzymał banderole, ma obowiązek nanieść je na towary właśnie w tym czasie. Jeżeli mowa o wyrobach tytoniowych, należy oznaczyć je do końca roku kalendarzowego – tego samego, w którym wyprodukowano banderole. Rok ten widoczny jest na opakowaniu.