Przeciętne wynagrodzenie brutto jest bardzo ważnym wskaźnikiem sytuacji na rynku danego kraju, ale również stanowi podstawę wielu innych wyliczeń. Warto wiedzieć, w jaki sposób jest ono ustalane, określane i jakie są perspektywy dotyczące tej kwoty. Czy będzie rosnąć czy maleć? Czego się można spodziewać?
Przeciętne wynagrodzenie brutto
Przeciętne wynagrodzenie brutto jest formą uśrednienia dochodów uzyskiwanych w danej branży, sektorze lub ogólnie kraju. Wylicza się je poprzez zsumowanie dochodów ogólnie z całej grupy (całego kraju, całej branży lub całego sektora) i podzielenie przez liczbę osób, które te dochody otrzymują. Jest to oczywiście informacja, która nie daje pełnego obrazu dochodów. Wystarczy spojrzeć na branżę motoryzacyjną. W tej grupie szef koncernu samochodowego może otrzymywać nawet 30 000 zł pensji, natomiast pracownik warsztatowy otrzyma 3000zł W sumie zarabiają 33000, a po podzieleniu na dwa daje to 16500zł. Czy takie są te dochody w rzeczywistości? Oczywiście, że nie. Właśnie dlatego przeciętne wynagrodzenie mówi wyłącznie o ogólnej sytuacji, nie prezentuje zaś różnic i rozbieżności.
Dodatkowym problemem jest to, że wyliczanie średniego wynagrodzenia w przedsiębiorstwach odbywa się na podstawie pracowników firm, które zatrudniają powyżej 9 osób. Firmy mniejsze nie są brane pod uwagę przy rozliczeniach. Na podstawie badań i wyliczeń okazuje się więc, że badanie to dotyczy wyłącznie 60% osób, co dodatkowo powoduje zaciemnienie całego obrazu. Jedynie co kwartał, przy wyliczaniu średniego krajowego dochodu brutto, firmy do 9 osób są również brane pod uwagę, co znacząco zmienia uzyskiwane wyniki.
Z czego składa się przeciętne wynagrodzenie brutto?
Przeciętne wynagrodzenie brutto to kwota, jaką pracownik ma zapisaną na umowie, ale nie taka jaka jest mu wypłacana na konto. W ramach wynagrodzenia brutto wlicza się bowiem dodatkowo podatek dochodowy (rozliczany za pomocą PIT) oraz ubezpieczenia społeczne odprowadzane do ZUS (rentowe, emerytalne, chorobowe).
Pracownik, czy to zatrudniony na umowę o pracę czy umowę cywilno – prawną, otrzymuje na swoje konto wynagrodzenie w kwocie netto. Jest ono pomniejszone o wspomniany wcześniej podatek oraz ubezpieczenie.
To dodatkowy czynnik, który nieco zaburza obraz realnych dochodów uzyskiwanych przez większą część społeczeństwa.
Czemu służy przeciętne wynagrodzenie brutto?
Skoro przeciętne wynagrodzenie brutto nie jest odzwierciedleniem realnych dochodów, to w takim razie po co się je wylicza i czemu ono służy? Wyliczane jest przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). Jest to bardzo ważna informacja dotycząca struktury zarobków w danym kraju, szczególnie, jeżeli prowadzone są też badania porównawcze (ta sama grupa w różnych okresach lub różne grupy w tym samym okresie). Pozwala stwierdzić, jak bardzo zmieniają się wynagrodzenia na przestrzeni lat, ale również pokazuje, które sektory czy też które branże pozwalają na generowanie najwyższych dochodów.
Badanie średnich dochodów pozwala również na wyłonienie wskaźnika, który już nieco bardziej można odnieść do rzeczywistości. Jest to dominanta. Dominanta to pensja, która jest najczęściej wypłacana badanym pracownikom. Przyglądając się zaś znacznie dokładniej uzyskanym przez GUS informacjom, można dowiedzieć się jeszcze więcej. Poza dominantą, znajduje się tam również informacja na temat tego, jaki procent zatrudnionych otrzymuje wynagrodzenie mniejsze niż dominanta, a jaki wyższe oraz jakie przedziały kwotowe są najbardziej popularne na rynku.
Przeciętne wynagrodzenie brutto służy również do corocznego wyliczania składek stałych dla przedsiębiorców, którzy są płatnikami składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto na dany rok stanowi bowiem podstawę do wyliczenia tychże składek.
Jakie są perspektywy w zakresie przeciętnego wynagrodzenia brutto?
Przeciętne wynagrodzenie brutto liczone w jednej grupie (ustalone na podstawie zarobków jednej grupy) powinno rosnąć z uwagi na to, że rząd projektuje systematyczne podnoszenie kwoty minimalnego wynagrodzenia. W momencie, gdy minimalne wynagrodzenie rośnie, na rynku pracowników pojawia się więcej pieniędzy, a zatem większa kwota jest brana pod uwagę przy wyliczaniu średniej. Choć podwyżki dla pozostałych pracowników (nie zarabiających minimalnej krajowej) mogą pozostać na takim samym poziomie lub wzrosnąć nieznacznie, wręcz statystycznie nieistotnie, to samo podniesienie kwoty minimalnej zmienia sytuację w obrębie wynagrodzenia przeciętnego.
Podsumowując, przeciętne wynagrodzenie brutto jest jedynie wskaźnikiem informującym o ogólnej sytuacji w badanej grupie, sektorze lub branży. Natomiast pełny obraz finansów można uzyskać jedynie za pomocą badań bardziej szczegółowych lub porównawczych.