Najbardziej popularną formą zatrudniania pracowników jest zatrudnianie w oparciu o umowę o pracę. To jednocześnie najbardziej pożądana przez pracowników forma, która powoduje, że zatrudnieni w ten sposób mają bardzo wiele przywilejów i bardzo wiele praw. Oczywiście, nie eliminuje to również obowiązków, ale sprawia, że pracownik może czuć się bezpieczniejszy.
Rozwiązanie umowy o pracę
Poczucie bezpieczeństwa pracownika opiera się między innymi w tym, że umowy o pracę nie można tak po prostu rozwiązać. Oczywiście, w pewnych okolicznościach wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym jest możliwe, ale to również jest bardzo jasno określone kiedy i w jakich okolicznościach. Na pewno taka decyzja nie może zapaść uznaniowo, bez żadnych podstaw.
Przepisy kodeksu pracy bardzo jasno definiują sytuacje, w których może dojść do zwolnienia pracownika i wypowiedzenia mu umowy o pracę. Każdy pracodawca powinien znać te przepisy bardzo szczegółowo, by nie popełnić żadnego błędu. Sądy pracy jednoznacznie w tej sytuacji opowiadają się bowiem po stronie pracowników i przyznają im prawo do żądania roszczeń naprawczych w razie złamania zasad wypowiedzenia umowy o pracę.
Sposoby rozwiązania umowy o pracę
Umowę o pracę można rozwiązać na kilka różnych sposobów. Wśród nich znajdują się następujące możliwości:
- Wypowiedzenie umowy z winy którejś ze stron;
- Wypowiedzenie umowy dyscyplinarne;
- Wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron;
- Rozwiązanie umowy w związku z zakończeniem okresu na jaki została zawarta;
- Rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
- Rozwiązanie umowy bez zachowania umownego okresu wypowiedzenia.
To, która forma zostanie wybrana zależy w dużej mierze i od okoliczności, jakie doprowadziły do zakończenia stosunku pracy, i od ustaleń, jakie zostaną zawarte pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Jeżeli obydwie strony zgadzają się na zmianę warunków wypowiedzenia wobec tych, które zostały zawarte podczas podpisywania umowy o pracę, można je zmienić. Jeżeli jedna ze stron nie wyraża zgody na zmianę, muszą być zachowane wszystkie zapisy z zawartej umowy o pracę. Wyjątek stanowi tutaj zwolnienie dyscyplinarne, ale pracownik musi dopuścić się rażącego zaniedbania lub niedotrzymania warunków umowy (lub innego istotnego uchybienia), by zwolnienie dyscyplinarne było w ogóle możliwe.
Kiedy można wypowiedzieć umowę o pracę
Umowa o pracę może zostać wypowiedziana w kilku sytuacjach. Część powodów zwolnienia leży zwykle po stronie pracownika, inne po stronie pracodawcy. Umowa o pracę może zostać zakończona w momencie, gdy wygasa okres, na jaki została zawarta. Tu wyjątkiem jest sytuacja, gdy zgodnie z kodeksem pracy, pracodawca jest zobowiązany do zaproponowania pracownikowi umowy na czas nieokreślony.
Jak wspomniano, gdy pracownik dopuści się rażącego zaniedbania, również można wypowiedzieć mu umowę o pracę w trybie natychmiastowym. Jest to tak zwane zwolnienie dyscyplinarne z wpisem do akt. Wówczas, na świadectwie pracy zostaje zamieszczony powód, z którego umowę rozwiązano.
Wypowiedzenie umowy o pracę może również mieć miejsce, gdy któraś ze stron nie dotrzymuje warunków umowy.
Warto przy tym wszystkim pamiętać, że zachowanie okresu wypowiedzenia jest obowiązkiem pracodawcy i pracownika. Mogą oni z niego zrezygnować wyłącznie, gdy obydwie strony się na to zgadzają. Gdy jedna z nich nie wyraża takiej zgody, okres wypowiedzenia musi zostać zachowany.
Nie wolno natomiast rozwiązać zawartej umowy, gdy pracownikiem jest kobieta w ciąży. Wówczas prawo pracy chroni ją aż do momentu urodzenia dziecka. Nawet jeżeli umowa została zawarta na czas określony, a termin porodu wypada po tym czasie, umowa musi zostać przedłużona.
Rozwiązanie umowy o pracę to temat bardzo delikatny i pracodawcy muszą tutaj bardzo starannie przestrzegać przepisów. Wielokrotne nadużycia w tym zakresie spowodowały, że pracownicy zostali otoczeni szczególną ochroną i opieką systemu prawnego, który wymusza na pracodawcach uczciwe zasady rozwiązywania stosunku pracy.