Obowiązujące w Polsce regulacje dotyczące rozliczania podatku od towarów i usług (podatku VAT) są w wielu przypadkach tożsame z prawem obowiązującym we wszystkich krajach UE, bo to na tych przepisach musi opierać się władza ustawodawcza w naszym kraju. Opodatkowaniem VAT objęte są m.in. towary i usługi, których miejsce świadczenia jest ustalone w Polsce.
Jakie stawki VAT obowiązują w polskim prawie podatkowym?
Podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23%. Obniżoną stawkę VAT w wysokości 8% stosuje się w przypadku dostaw określonych produktów spożywczych, wyrobów medycznych, usług gastronomicznych i hotelarskich oraz budownictwa społecznego. VAT w wysokości 5% obowiązuje w odniesieniu do dostaw niektórych artykułów spożywczych, takich jak pieczywo, wyroby mleczne i mięso oraz wybranych rodzajów książek drukowanych. Ostatnia, najbardziej interesująca nas w niniejszym artykule stawka, wynosi 0% i można ją stosować np. do dostaw niektórych statków i samolotów, usług związanych z obsługą transportu morskiego i lotniczego, usługi transportu międzynarodowego oraz usług związanych z eksportem i importem towarów.
Dostawy towarów w handlu międzynarodowym a podatek VAT
Zasady dotyczące wewnątrzwspólnotowej wymiany towarów (WDT) umożliwiają podatnikom sprzedającym towary odbiorcom z innych krajów UE zastosowanie zerowej stawki podatku VAT. Warunkiem, jaki musi zostać spełniony w przypadku takich transakcji, jest stworzenie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej fakt wywiezienia towaru przez sprzedawcę bądź nabywczej do wskazanego w niej państwa unijnego. Zerowym VAT-em może być również objęte nietransakcyjne przemieszczanie towarów wewnątrz wspólnoty (w tym przemieszczanie do magazynów konsygnacyjnych w innych krajach UE – w tej sytuacji podatek jest naliczany dopiero z chwilą wydania towaru z tego magazynu).
Stawka VAT 0% może obowiązywać także wtedy, kiedy towar eksportowany jest poza terytorium Unii Europejskiej. Jako eksport rozumie się w tym przypadku zarówno przewóz bezpośredni (przez sprzedawcę), jak i eksport pośredni, kiedy wywóz spoczywa po stronie nabywcy. Formalności, jakich trzeba dopełnić, by zastosować zerowy podatek VAT w takich okolicznościach, ograniczają się do zgromadzenia dokumentacji celnej, potwierdzającej, że towar opuścił obszar UE.
A jak wygląda sprawa opodatkowania w przypadku importu towarów? Polski podatnik, który nabywa towary z innego kraju członkowskiego, ma obowiązek rozliczenia tej transakcji na zasadach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), w przypadku których stosuje się tzw. samonaliczenie VAT. W praktyce taką transakcję należy wykazać zarówno po stronie sprzedaży, czyli z uwzględnieniem podatku należnego, jak i zakupów (czyli podatku naliczonego). Kwota podatku w obu przypadkach musi być taka sama, dzięki czemu owa transakcja pozostaje neutralna finansowo.