Zakup towaru, który okazuje się wadliwy lub uszkodzony nie skazuje wcale konsumenta na samodzielne uporanie się z zaistniałym problemem. W polskich przepisach prawnych istnieją rozwiązania, które pozwalają na dochodzenie swoich praw, wymianę towaru, jego naprawę lub zwrot pieniędzy. Służą temu dwa instrumenty. Jeden z nich to reklamacja, a drugi to rękojmia. Obydwa działają na nieco innej zasadzie, choć ich celem jest ochrona interesów klienta. Warto się z nimi zapoznać, by wiedzieć, kiedy można z którego skorzystać.

Czym jest rękojmia

Rękojmia to termin prawny uregulowany przepisami zawartymi w kodeksie cywilnym. Jest to odpowiedzialność sprzedawcy, za sprzedawany przez niego towar, niezależnie od tego czy jest on nowy i używany. Rękojmia ma charakter bezwzględny. To znaczy, że bez względu na to, czy wada lub uszkodzenie towaru powstało z winy sprzedawcy czy bez jego winy i tak on za to odpowiada. Jest to rozwiązanie działające w pewnym sensie w oparciu o zasadę ryzyka – sprzedawca bierze na siebie ryzyko wadliwego towaru.

Sprzedawca odpowiada za wady fizyczne sprzedawanego towaru. Wadą fizyczną jest coś, co powoduje, że dana rzecz traci na wartości, jest niekompletna, nie ma określonych cech, które mieć powinna, jest uszkodzona lub nie działa poprawnie, zgodnie z jej przeznaczeniem. Odpowiedzialność sprzedawcy występuje wówczas, gdy dana rzecz jest obciążona wadą fizyczną przed jej wydaniem klientowi lub gdy pojawia się dopiero po rozpakowaniu towaru, ale pojawia się niezależnie od działania klienta, z przyczyny, która już w tym towarze uprzednio była.

Sprzedawca odpowiada również za wady prawne. Z wadą prawną mamy do czynienia wówczas, gdy sprzedawany towar należy do osoby trzeciej lub jest obciążony prawem dzierżawy, użytkowania lub hipoteki osoby trzeciej, a ona na sprzedaż lub zbycie swoich praw nie wyraziła zgody.

W przypadku zaś stwierdzenia wady nabytego towaru, klient ma prawo żądać usunięcia wady, naprawy towaru, wymiany na inny, który jest nieuszkodzony, obniżenia lub nawet może odstąpić od zakupu i zażądać zwrotu pieniędzy. Jeżeli jednak sprzedawca niezwłocznie naprawi wadę lub wymieni towar, to klient nie ma już prawa do odstąpienia od umowy na mocy rękojmi.

Czym jest reklamacja

Reklamacja nie jest pojęciem prawnym i nie doczekała się regulacji żadnymi przepisami. To raczej pojęcie z języka potocznego, które funkcjonuje w codziennym użyciu. Zasadniczo, reklamację można złożyć na podstawie rękojmi i jest to żądanie wysunięte przez kupującego wobec sprzedawcy. Żądanie może dotyczyć konkretnego działania, jakie sprzedawca ma podjąć. Może to być żądanie wymiany towaru, jego naprawienia lub poprawienia usługi. Jeżeli naprawa jest zbyt kosztowna, klient może zażądać zwrotu pieniędzy, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Reklamację można również złożyć na podstawie gwarancji udzielonej przez sprzedawcę danego towaru.

Różnica między rękojmią a reklamacją polega głównie na tym, że rękojmia jest obowiązkowa i sprzedawca nie może jej odmówić. Reklamacja nie jest obowiązkowa, a ochronę uzyskuje się poprzez udzielenie jej przez gwaranta. Gwarancja zwykle daje prawo do żądania naprawy lub wymiany towaru przez okres dwóch lat od momentu zakupu. Wielu sprzedawców, za dodatkową opłatą oferuje możliwość przedłużenia okresu jej trwania.

Reklamacja i rękojmia służą więc klientowi do ochrony jego praw i przywilejów. Zabezpieczają klienta przed skutkami zakupienia wadliwego towaru i pozwalają na dochodzenie swoich roszczeń na mocy określonych regulacji i przepisów prawnych.