Świadome podejmowanie decyzji dotyczącej aktywności zawodowej, prędzej czy później skłoni do rozważań na temat korzyści płynących z różnych form zatrudnienia. Swego rodzaju rutyna kieruje nas do poszukiwania pracy na etacie. W zasadzie, nie wnikając w głąb, niejako z automatu wydaje się ona najkorzystniejsza, a każda inna forma zatrudnienia (umowy „śmieciowe”) czy nawet samozatrudnienie są, prawie że naruszeniem praw przyszłego pracownika. Tylko czy głębsza refleksja również tę teorię potwierdza? Czy ta wymarzona umowa o pracę jest rzeczywiście najlepsza?
Punkt widzenia
Wiele zależy przede wszystkim od punktu widzenia. I choć rozważania głównie dotyczyć będą pozycji pracownika, to nie można pominąć punktu widzenia pracodawcy, ponieważ on również jest tu stroną i również warto wziąć jego argumenty pod rozwagę. Ponieważ analiza wszystkich rodzajów zatrudnienia byłaby niezwykle skomplikowana, skupimy się na porównaniu umowy o pracę i samozatrudnienia.
Z punktu widzenia pracodawcy, samozatrudnienie pracownika jest dla niego najkorzystniejszą opcją. Wystarczy zawrzeć umowę o współpracy i wypłacać ustalone w umowie wynagrodzenie. Opłacenie podatków leży wówczas po stronie pracownika, tak samo, jak pokrycie wszystkich składek do ZUS. Dla pracodawcy jest to ogromne ułatwienie finansowe i organizacyjne. Nie musi prowadzić za pracownika praktycznie żadnych rozliczeń (zaliczka na podatek, ZUS) i nie musi rozliczać należnych mu świadczeń niefinansowych, jak zwolnienia lekarskie (płatne 80%) czy też urlopy płatne, bezpłatne i na żądanie. Wszystko to przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę. W przypadku samozatrudnienia sprawa wygląda nieco inaczej. Po prostu zgłasza urlop, ale nie jest on w żaden inny sposób rozliczany. Na zakończenie współpracy, dni urlopu nie zostaną policzone, i należne wynagrodzenie za nie, nie zostanie uregulowane, jak dzieje się przy umowie o pracę, gdy czas urlopu zostanie rozliczony (i wpisany do świadectwa pracy).
W przypadku umowy o pracę sprawa wygląda zupełnie inaczej. Pracodawca ma obowiązek opłacać ZUS (i to dużo wyższy niż się opłaca samemu za siebie przy działalności gospodarczej) i zaliczkę na podatek. Ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu płatnego, zgodnie z przysługującą mu liczbą dni. Musi pozwolić pracownikowi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim i przez ten czas wypłacać mu pensję (33 dni kalendarzowych, później płaci ZUS). W określonych sytuacjach nie może nawet tego pracownika zwolnić. W tej sytuacji zdecydowanie więcej ma obowiązków, a mniej możliwości. Pracownik kosztuje go znacznie więcej (kwota brutto, to nie jest jedyny koszt, jaki pracodawca ponosi za pracownika), a pracę wykonuje dokładnie taką samą, jaką mógłby przy samozatrudnieniu. Musi się liczyć z jego nieobecnością (przy samozatrudnieniu nieobecność często wiąże się ze spadkiem zarobków, więc to pracownikowi zależy, by być aktywnie zaangażowanym w pracę) i licznymi przywilejami, jakie wynikają z tej formy zatrudnienia.
Wobec tych argumentów jasne się staje, że dla pracodawcy znacznie korzystniejsze jest podpisanie umowy o współpracę, a nie o pracę i zachęcenie pracownika do założenia własnej działalności.
Umowa o pracę
Z punktu widzenia pracownika natomiast, umowa o pracę jest najkorzystniejszym rozwiązaniem pod każdym względem. Po pierwsze, jest to gwarancja stałej pensji, wypłacanej miesiąc po przepracowanym miesiącu, w określonym dniu kalendarzowym. To również gwarancja kilku dni urlopu w roku, plus urlopy okolicznościowe i na żądanie, które również przysługują. W razie choroby lub choroby dziecka, pracownik może pójść na L4 i nie ma problemu. Może spokojnie chorować lub opiekować się dzieckiem, a wypłata i tak będzie, nawet jeżeli odrobinę zmniejszona. Ponadto, pracodawca odprowadza składki do ZUS, gromadzi się więc emerytura na przyszłość i stale opłacane jest ubezpieczenie zdrowotne dla pracownika. Wpłacane są do urzędu skarbowego zaliczki na podatek. Jeżeli pracownikowi przysługują ulgi podatkowe (np. na dziecko) część z tych składek, może odzyskać w rozliczeniu rocznym. To również niezwykle korzystna sytuacja. W przypadku zmieniania pracy pracownik otrzymuje na świadectwie pracy szczegółowe informacje dotyczące m.in. urlopu, który może w całości wykorzystać w okresie wypowiedzenia, a może również uzyskać ekwiwalent finansowy zależny od pozostałych do wykorzystania dni.
Własna działalność gospodarcza
W przypadku posiadania własnej działalności gospodarczej, oprócz obowiązków zawodowych (niezależnie czy pracujesz dla kogoś, czy całkowicie dla siebie) masz jeszcze dodatkowe obowiązki związane z samym zarządzaniem firmą. Pilnowanie dokumentów, rozliczeń, opłat. To wszystko spada na przedsiębiorcę, który musi o to zadbać. Nikt go w tym nie zastąpi. Do tego dochodzi poszukiwanie klienta, marketing i promocja. Ważne jest, by stale dbać o jakość swoich usług lub towarów i ją nieustannie podnosić. To wszystko znajduje się w obrębie odpowiedzialności samego przedsiębiorcy. Kwestia zaś zwolnień lekarskich i wolnych dni to już szczególna sprawa. Mając opłacone ubezpieczenie chorobowe (nie zdrowotne – to jest obowiązkowe, tylko dodatkowe – chorobowe) można jeszcze pochorować, bo za ZUS wtedy trzeba zapłacić mniej i dostanie się kilka groszy z chorobowego. Natomiast urlop trzeba sobie samemu wypracować, nadrabiając wcześniej lub wyznaczając na zastępstwo odpowiedzialną i kompetentną osobę (której trzeba za pracę zapłacić).
Oczywiście działalność to również ogromna samodzielność, niezależność, wolność i możliwość rozwoju, które są po prostu bezcenne. Z tym że, nie każdemu tak naprawdę na tym zależy.
Analizując powyższe argumenty, każdy znajdzie dla siebie dopasowaną odpowiedź, co się bardziej opłaca. Każdy bowiem jest inny i w pracy zawodowej poszukuje czegoś innego. Jedni szukają pewności i stabilizacji, inni zmian i szans rozwoju. Najważniejsze, by znaleźć miejsce dopasowane do siebie, zgodnie ze swoimi predyspozycjami i osobow