Pandemia COVID-19 zdezorganizowała nie tylko system pracy w przedsiębiorstwach, ale także plany urlopowe pracowników. Istotne regulacje w tej sprawie wprowadza tarcza antykryzysowa 4.0. Co trzeba wiedzieć na temat urlopu w dobie koronawirusa?
Przyznawanie urlopów
Prawo do nowego urlopu jest przyznawane pracownikowi na początku każdego nowego roku kalendarzowego. Jest to 20 lub 26 dni wolnych, zależnie od edukacji czy stażu pracy. Liczba dni urlopu obniża się proporcjonalnie, jeśli zatrudniony pracuje na część etatu. Zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej pracodawca, pod pewnymi warunkami, może zmniejszyć czas pracy, czego skutkiem jest także zmniejszenie się liczby przysługujących dni wolnych.
Zgodnie z Kodeksem pracy, na wniosek pracownika urlop może zostać podzielony na części. Co najmniej jedna część wypoczynku powinna jednak trwać 14 dni kalendarzowych (lub więcej). Urlopu, który nie zostanie przez pracownika wykorzystany w zaplanowanym terminie, trzeba udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku.
Co z planami urlopów?
Rezygnacja z wysyłania pracowników na wypoczynek zgodnie z planem urlopów w normalnych warunkach musi zostać zaakceptowana przez związki zawodowe (jeśli w danej firmie funkcjonują). Zazwyczaj plany te są układane na cały rok.
Jednak to, czy pracownik otrzyma możliwość wykorzystania urlopu w zaplanowanym z góry terminie, nie jest nigdy do końca pewne. Jeśli po stronie pracodawcy pojawią się jakieś szczególne potrzeby lub istnieje ryzyko, że wysłanie pracownika na urlop spowoduje zakłócenia w pracy, może on zostać przesunięty. Jest to tym bardziej możliwe w czasie pandemii.
Przerwany urlop
Pracodawca ma możliwość wezwania pracownika wcześniej, niż wynika to z uzgodnionego terminu urlopu. Jest to możliwe, o ile przełożony w momencie rozpoczęcia urlopu nie znał przyczyny, dla której go odwołuje. Pracownik ma obowiązek stawić się w firmie wcześniej, jeśli zostanie o tym jednoznacznie poinformowany. Wówczas, za okazanie nieposłuszeństwa grożą mu sankcje, takie jak zwolnienie dyscyplinarne. Jeśli jednak nie sprawdzi on poczty (nie ma takiego obowiązku), ani nie odbierze telefonu od pracodawcy, nie zostanie poinformowany o konieczności powrotu, a więc nie poniesie konsekwencji niestawienia się w pracy.
Urlop przymusowy
Tarcza antykryzysowa 4.0, uchwalona 19 czerwca 2020 r., wprowadza ważne zmiany, zgodnie z którymi pracownicy mogą być przymusowo wysyłani na zaległe urlopy. „W czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19”, czytamy w art. 15gc, „pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać”. Okazuje się więc, że pracownik może zostać wysłany na urlop przymusowo, w terminie wybranym przez przełożonego.