Na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, każdej pracownicy, z tytułu urodzenia dziecka, przysługuje urlop macierzyński. Świadczenie należy się za okresy urlopów, z których można korzystać po narodzinach lub przysposobieniu dziecka. Jest on przeznaczony na nabranie sił w czasie połogu, następującego po porodzie i na osobistą opiekę nad nowonarodzonym dzieckiem, w pierwszych tygodniach jego życia. Stanowi on procent wynagrodzenia lub przychodu, który stanowi podstawę jego wymiaru. Kto jest uprawniony do urlopu macierzyńskiego? Ile trwa? Jakie dokumenty są potrzebne? Poznajmy szczegóły.
Urlop macierzyński – komu się należy?
Urlop macierzyński należy się pracownicom, które:
- urodziły co najmniej jedno dziecko,
- przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia i wystąpiły do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia,
- przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, w ramach rodziny zastępczej, z wyłączeniem zawodowej rodziny zastępczej.
Jeśli pracownica w czasie trwania ciąży straciła prawo do ubezpieczenia chorobowego, np. z uwagi na utratę zatrudnienia spowodowane ogłoszeniem upadłości albo likwidacji pracodawcy, będzie należała jej się wypłata zasiłku macierzyńskiego. Prawo do zasiłku macierzyńskiego z mocy prawa mają pracownice zatrudnione na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania ustalonej pracy, lub też na okres próbny, który przekracza okres jednego miesiąca, z którymi umowa o pracę została przedłużona do dnia ich porodu.
Urlop macierzyński – ile trwa ?
Z przepisów, które obecnie obowiązują, wynika, że przez 12 miesięcy możesz korzystać z płatnego urlopu, aby opiekować się dzieckiem. Na ten czas składają się urlop macierzyński i rodzicielski, które razem wynoszą aż 52 tygodnie.
W związku z urodzeniem dziecka przysługuje 20 tygodni urlopu macierzyńskiego – 6 tygodni można wykorzystać jeszcze przed porodem, a kolejne – po narodzinach dziecka (na taki urlop można liczyć przy narodzinach jednego dziecka, jeśli na świat przyjdą bliźnięta lub wieloraczki czas urlopu się wydłuża) oraz rodzicielski w wymiarze 32 tygodni (34 w przypadku ciąży mnogiej).
Urlop macierzyński – niezbędne dokumenty
Pierwsze 20 tygodni urlopu są obligatoryjne, więc podstawowy urlop macierzyński nie wymaga składania żadnego wniosku. Należy jednak dostarczyć pewne dokumenty swojemu pracodawcy. Są to:
- zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu,
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.
Wniosek o urlop rodzicielski, który przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego, można złożyć na dwa sposoby.
- Najpóźniej 14 dni po porodzie (nawet przed narodzinami dziecka) pracownica może złożyć jeden wspólny wniosek o udzielenie bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Wtedy przez 12 miesięcy będzie dostawała 80 proc. wynagrodzenia.
- Najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego powinna złożyć u pracodawcy wniosek, a także dołączyć do niego oświadczenie o braku zamiaru korzystania z tego urlopu przez drugiego z rodziców dziecka. Jeśli rodzice planują podzielić między sobą urlop rodzicielski, w oświadczeniu trzeba napisać, jak zamierzają to zrobić.
Urlop macierzyński – wysokość wynagrodzenia
W przypadku urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, wysokość zasiłku jest uzależniona od deklaracji matki, na jaki czas chce go otrzymywać:
- 100 proc. podstawy wymiaru – przysługuje, jeżeli kobieta nie zamierza skorzystać z urlopu rodzicielskiego; 100 proc. zasiłku przysługuje przez cały okres urlopu macierzyńskiego;
- 80 procent podstawy wymiaru – przysługuje, jeżeli kobieta po urodzeniu dziecka będzie wnioskowała o urlop rodzicielski; wniosek musi złożyć nie później niż 21 dni po porodzie; 80 proc. podstawy wymiaru przysługuje podczas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego;
- 60 procent podstawy wymiaru – przysługuje, jeżeli kobieta przekroczy 21-dniowy termin złożenia wniosku o urlop rodzicielski; 100 proc. zasiłku przysługuje podczas urlopu macierzyńskiego, a 60 proc. podczas urlopu rodzicielskiego.
Pojęcia urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego często są mylone lub stosowane zamiennie. Znaczą jednak zupełnie co innego. Urlop macierzyński to przerwa w pracy. Natomiast zasiłek macierzyński – świadczenie pieniężne wypłacane kobiecie będącej na urlopie macierzyńskim.