Dostęp do nowoczesnych technologii, a tym samym ogromne ułatwienia w dotarciu do szerokiego rynku, powodują, że wiele osób, które mogą i potrafią świadczyć usługi przez internet podejmuje się takiego działania na zasadzie freelancingu. Jest to rozwiązanie bardzo proste, wiąże się z minimalnymi kosztami i minimalnymi formalnościami, a dochody mogą być naprawdę atrakcyjne. Jak taka działalność wygląda w świetle prawa?
Czym jest freelance?
Freelance to określenie zaczerpnięte z języka angielskiego i oznacza tyle samo, co „wolny strzelec”. Wolny strzelec to osoba, która nie jest związana z żadną organizacją, z żadną firmą i żadnym przedsiębiorstwem. Działa na własny rachunek i na własny koszt. W efekcie, klienci zgłaszają się bezpośrednio do niej, a ona w ramach wykonywanych przez siebie prac czy oferowanych usług, dostarcza to, co jest potrzebne, rozliczając się bezpośrednio ze zleceniodawcą.
Freelancerem może być grafik, programista, informatyk, copywriter, redaktor, korektor, webmaster i wiele, wiele innych osób, które mogą oferować swoje usługi bezpośrednio klientom. O ile w czasach przedinternetowych, taka działalność była znacznie trudniejsza – trudniej było dotrzeć do klientów, a działalność miała głównie charakter lokalny, o tyle dziś można w ten sposób generować znacznie większe dochody. Kontaktować się można przez internet, a własna strona internetowa może być najlepszą formą reklamy usługodawcy. Mieszkając w Krakowie można więc obsługiwać klientów z Gdańska, Londynu czy nawet Nowego Jorku. Żadnych ograniczeń terytorialnych rynku.
Kiedy powinien się skończyć freelance?
Zasadniczo, w Polsce obowiązuje zasada swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że żaden urząd nie może zmusić obywatela do założenia działalności gospodarczej, jeżeli nie ma na to ochoty. Jeżeli prowadzona działalność zarobkowa ma charakter działalności gospodarczej, to może pociągnąć freelancera do odpowiedzialności za niedopełnienie swoich obowiązków.
Jeżeli oferowane, w formie freelance, usługi mają charakter sporadyczny, okazjonalny, wówczas nie ma obowiązku rejestrowania takiej działalności i można ją kontynuować w formie freelance. Jeżeli jednak jest to działalność prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły, to wówczas może zajść konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej.
Jak widać, granica pomiędzy freelance a koniecznością zarejestrowania działalności jest bardzo płynna. Zasadniczo, wiąże się ona z definicją działalności gospodarczej, która brzmi w następujący sposób:
„Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”. Definicja zaczerpnięta jest z artykułu 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Najważniejsze elementy tej definicji to:
- jest to działalność zarobkowa;
- działalność zawodowa;
- wykonywana w sposób zorganizowany;
- wykonywana w sposób ciągły.
Jeżeli więc, działalność freelancera ma charakter zarobkowy, jest działalnością zawodową (w odróżnieniu od działalności amatorskiej, okazjonalnej, wykonywanej od czasu do czasu), wykonywana jest w sposób zorganizowany i ciągły, to znaczy, że podchodzi ona pod definicję działalności gospodarczej i powinna się wiązać z obowiązkami, jakie nałożone są na przedsiębiorców (podatki nie tylko dochodowe, ale również VAT oraz składki do ZUS).
Żadna ustawa i żadne przepisy nie mówią wprost, w którym momencie mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, która wykonywana jest w sposób nierejestrowany. Trzeba do tego podejść w sposób zdroworozsądkowy. Oznacza to, że jeżeli jako freelancer czujesz, że działasz ciągle, Twoja działalność jest zorganizowana i generujesz satysfakcjonujące dochody, to znak, że warto pomyśleć o założeniu działalności.
Jeżeli bowiem to urzędnicy uznają, że prowadzone działania freelance powinny być zarejestrowane, mogą nałożyć wysokie kary grzywny oraz zobowiązać do uregulowania zaległego podatku i zaległych składek do ZUS. Czas zaległości zostanie wówczas ustalony przez odpowiednie urzędy.