W środę 7 listopada Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy, ustanawiającej 12 listopada Świętem Narodowym i dniem wolnym od pracy z okazji setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Ustanowienie 12 listopada 2018 roku dniem wolnym od pracy rodzi konsekwencje dla pracodawców i pracowników. Omówmy, jakie skutki niesie ze sobą ustawa w zaproponowanym kształcie.
Praca w święto
12 listopada pracodawca ma możliwość dopuszczenia pracownika do pracy. Praca w niedziele i święta jest dozwolona w sytuacjach określonych w artykule 15110 Kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią, świadczenie pracy jest możliwe przede wszystkim w sektorach dotyczących gastronomii, rolnictwa, służby zdrowia, zakładów hotelarskich, jednostek gospodarki komunalnej, czyli w głównej mierze, przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną.
Zmiany planów pracy
Pracodawca jest zobowiązany w terminie co najmniej 7 dni przed miesiącem, na który jest rozpisany grafik, poinformować o jego zmianie. Właśnie taką zmianą jest dodatkowy dzień wolny 12 listopada. Termin 7 dni na poinformowanie o tym dniu wolnym minął 23 października, zatem pracodawcy, zgodnie z kodeksem pracy, nie mają możliwości terminowego poinformowania pracowników o dodatkowym dniu wolnym i naniesienia zmian w grafiku.
Nierówności wśród pracowników
Pracownicy powinni być traktowani równo i mieć prawo do dnia wolnego w te same dni świąteczne. Natomiast w proponowanej ustawie określono wyłączenia, toteż niektórzy pracownicy będą musieli pracować 12 listopada. Są to np. zatrudnieni przez publiczne szpitale, ambulatoria i apteki, stacje benzynowe czy służby mundurowe.
Współczynnik urlopowy
Współczynnik urlopowy jest istotną kwestią w sytuacji wyliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w momencie niewykorzystania przez pracownika wszystkich dni urlopowych. Na jego podstawie określa się kwotę otrzymanego ekwiwalentu. Jest on w głównej mierze uzależniony od ilości dni wolnych przypadających w ciągu roku. Co oznacza, że nie jest to wartość stała i niezmienna.
Z obliczeń na 2018 rok, jeszcze do niedawna wynikał następujący współczynnik: [365 dni – (52 niedziele + 10 dni świątecznych + 52 soboty)] : 12 = 365 – 114 : 12 = 20,92.
Jeśli weźmiemy pod uwagę kolejny dzień świąteczny, a więc 12 listopada, współczynnik wyniesie [365 dni – (52 niedziele + 11 dni świątecznych + 52 soboty)] : 12 = 20,83.
Pojawia się więc pytanie, czy już wypłacone ekwiwalenty urlopowe trzeba będzie ponownie przeliczać i wypłacać wyrównania pracownikom. Różnice mogą być istotne.
Należy też pamiętać, że ekwiwalent urlopowy trzeba wypłacić w dwóch sytuacjach – w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. W każdej innej sytuacji pracodawca nie ma takiego obowiązku, może natomiast zrobić to dobrowolnie.
Konsekwencje ustanowienia dnia wolnego
Wprowadzenie dodatkowego dnia wolnego będzie z pewnością oznaczało podjęcie dodatkowych zmian organizacyjnych takich jak np. ustalenie na nowo grafików czasu pracy. W głównej mierze najbardziej odczuwalne będzie to dla okręgów przemysłowych i gospodarczych, gdzie praca związana jest najczęściej z pracą zmianową odbywającą się w ruchu ciągłym. Prawdopodobne jest, że zakłady nie będą mogły pozwolić sobie na przerwanie ciągłości procesów produkcyjnych. W takiej sytuacji będą zmuszeni do ponoszenia podwójnych kosztów z racji wypłaty dodatkowego wynagrodzenia pracownikowi w wysokości 100% za każdą przepracowaną godzinę w święto. Należy również pamiętać o pracownikach, którzy zobowiązani są pracować niezależnie od ustanowionego dnia wolnego np. pracownicy PKP, MPK czy też stacji benzynowych. Dla takich pracowników pracodawca również powinien zapewnić dodatkowy dzień wolny bądź wypłacić 100% za każdą przepracowaną godzinę.